Дали е лебот подобар од пекара или од продавница спакуван?

Лебот, барем на македонската трпеза, е една од најпосакуваните и задолжителни намирници. Се јаде во големи количини бидејќи претставува евтина и достапна опција за исхрана. Клучот е во умереноста и разновидноста, па затоа нема апсолутно никаква причина да не го вклучите лебот во вашата избалансирана исхрана.

Лебот е еден од клучните извори на влакна во исхраната, а влакната се важни за варењето и помагаат во намалувањето на ризикот од срцеви заболувања и рак на дебелото црево.

На што треба да внимавате кога купувате леб?

Прочитајте ги состојките на пакувањето: ако листата нема крај, избегнувајте таков леб бидејќи е полн со адитиви. Бирајте што е можно поприродни извори.

Поздрав е лебот од маалската пекарница отколку оној во целофан.

Внимавајте на солта: некои лебови можат да содржат навистина многу сол, а тоа се најчесто оние спакувани во големите супермаркети.

Шеќерот е, исто така, проблематичен: некои видови на леб содржат и големи количини шеќер, особено оние без глутен. Проверете што пишува на декларацијата.

Не секој интегрален леб е добар: поевтините варијанти на кафеав леб можеби воопшто немаат житарки со цели зрна, туку се само обоени.

Првата состојка е главна: ако сакате да бидете сигурни дека купувате здрав леб, прво наведената состојка мора да биде чисто брашно или житарка (која било).

Во повеќето случаи, лебот од локална пекара е подобар избор од спакуваниот индустриски леб кој стои со недели, особено ако зборуваме за здравјето и квалитетот на храната. Еве зошто:

✅ Предности на леб од локална пекара:

1. Посвеж е – обично се пече истиот ден, без долги периоди на складирање.

2. Помалку адитиви – често содржи само основни состојки: брашно, вода, сол, квасец. Ретко има конзерванси, емулгатори и подобрувачи.

3. Подобар вкус и текстура – лебот од пекара е покрупен, има крцкава кора и природен мирис.

4. Поддршка за локални производители – купувањето од локална пекара ја поттикнува малата економија и занаетчиството.

⚠️ Недостатоци на индустриски (спакуван) леб:

1. Содржи адитиви – за да трае долго, се додаваат конзерванси, подобрувачи на брашно, шеќери, емулгатори, итн.

2. Помалку хранливи материи – честопати се користи бледо, рафинирано брашно без влакна.

3. Понекогаш е ултрапроцесиран – што може да влијае негативно на варењето и метаболизмот.

🟡 Исклучоци:

• Ако лебот од пекарата е со слаб квалитет или не се пече хигиенски, може да биде полош од некои спакувани производи со проверено потекло и сертификација.

• Некои индустриски лебови со целосно зрно, без адитиви, можат да бидат добра алтернатива.

Заклучок:

Лебот од локална пекара е генерално подобар избор ако е свеж, добро печен и без додадени вештачки состојки. Ако сакаш најздрава опција – бирај полнозрнест или интегрален леб, без шеќер или додатоци, по можност направен истиот ден.

Еве едноставен и здрав рецепт за домашен интегрален леб без адитиви, со полнозрнесто брашно:

🥖 Домашен Интегрален Леб (без шеќер, без адитиви)

📋 Состојки:

• 500 г интегрално (полнозрнесто) пченично брашно

• 1 кесичка (7 г) сув квасец

• 1 лажичка сол

• 1 лажица маслиново или сончогледово масло

• ~350 мл млака вода

• (опционално) 1 лажица семки (сончоглед, лен, сусам)

🔧 Подготовка:

1. Активирање на квасецот

   • Во мало садче: стави малку млака вода (не жешка!), додај квасец и 1 лажица брашно. Остави 10 минути да се активира и запени.

2. Месење

   • Во голем сад: измешај брашно и сол. Додај активиран квасец, масло и остатокот од млаката вода малку по малку додека добиеш меко, лепливо тесто.

   • Меси околу 10 минути (или со машина за месење) додека не стане мазно и еластично.

3. Кинење/Втасување

   • Покриј го тестото со крпа и остави го на топло да втасува 1 час – треба да се удвои.

4. Формирање и печење

   • Премеси го тестото и формирај векна или стави го во подмачкана форма за леб.

   • Остави го уште 30 минути да втасува.

   • Печи во загреана рерна на 200°C околу 35–40 минути, додека кората стане златна и крцкава.

   • Извади го и остави да се олади на решетка.

✅ Совети:

• Ако сакаш повеќе влакна: додај 1-2 лажици овес или ленено брашно.

• За подобар вкус: додај прстофат рузмарин, оригано или лук во прав.

• За помека внатрешност: стави сад со вода во рерната за време на печење – ќе се создаде пареа.