Далтонизам – непрепознавање на бои

Слепилото на бои, познато уште и како дисхроматопсија е аномалија при која лицето не може да разликува само некои или сите од трите основни бои на кои е чувствително окото – црвена, сина и зелена.

Како синоним на оваа состојба се користи и терминот далтонизам, иако тој се однесува на точно определен вид на непрепознавање на бои. Терминот доаѓа од името на амглискиот хемичар Џон Далтон, првиот човек кој го опишал непрепознавањето на бои и од кое самиот боледувал.

При слепилото на бои постои нарушување на функцијата на конусите (едни од чувствителните клетки во очите) кои го содржат пигментот јодопсин одговорен за перцепцијата на бои, додека пигментот родопсин го овозможува разликувањето на светлини и на сенки.

Слепилото на бои може да биде вродено или стекнато, а, исто така, и целосно или делумно. Целосното непрепознавање на бои познато како монохроматизам е исклучително ретка состојба. Во ваков случај лицето сите бои ги гледа во нијанси на сива боја. За него светот е целосно црно – бел. При делумното непрепознавање на бои или дихроматизам лицето не гледа една од трите основни бои и соодветно на тоа постојат три видови на далтонизам. Ако не ја гледате сината боја страдате од тританопија, ако не ја гледате зелената боја страдате од деутеранопија, а ако, пак, не ја гледате црвената боја имате протанопија.

Дијагнозата се поставува преку очен преглед и тест на Ишихара – слики со точки во боја на која лицата со нормален вид би виделе бројка или фигура, додека оние со далтонизам не можат.

Најчесто далтонимот е резултат на генетска наследност (вроден далтонизам), кој се пренесува од мајката на синот. Затоа болеста е почеста кај момчињата, а најчесто е нарушена перцепцијата на зелената боја. Други причини за слепило на бои може да бидат траума на главата и мозокот, повреда на очите, на ретината и на очниот нерв, недостиг на витамин А, труење со тешки метали. Во овие случаи станува збор за стекнат далтонизам.

За жал, за оваа аномалија не постои лекување. Вообичаено на далтонистите им се даваат леќи во боја или очила, за до одреден степен да се нормализира приемот на бои.