Болката при сексуални односи (диспареунија) може да биде предизвикана од различни здравствени проблеми, како физички, така и психолошки. Еве некои од најчестите причини:
1. Инфекции
- Генитални инфекции (како вагинални инфекции, инфекции на уретрата или инфекции преносливи по сексуален пат, како хламидија или гонореја) може да предизвикаат иритација и болка.
- Инфекции на уринарниот тракт исто така може да предизвикаат болка при секс.
2. Сува вагина
- Хормонални промени (на пример, по менопауза или поради доење) може да предизвикаат недостаток на вагинална влажност, што може да доведе до триење и болка.
- Некои медикаменти како антидепресиви или антихистамини може да ја намалат вагиналната влажност.
3. Гинеколошки состојби
- Ендометриоза: Хронична состојба во која ткивото што обично расте во матката расте надвор од неа, што може да предизвика силна болка при пенетрација.
- Миоми или цисти на јајниците може да предизвикаат болка поради притисок на околните органи.
- Вулводинија: Хронична болка или чувствителност во пределот на вулвата.
- Вагинизам: Ненамерни грчеви на мускулите на вагината кои ја прават пенетрацијата болна или невозможна.
4. Хируршки интервенции или повреди
- Белези од операции на карличните органи или епизиотомија (сечење при породување) може да предизвикаат болка при секс.
- Карлични трауми или повреди може да ја нарушат нормалната функција на гениталните органи.
5. Психолошки фактори
- Анксиозност и стрес може да доведат до тензии во мускулите и непријатност при секс.
- Депресија и ниска самодоверба може да влијаат на либидото и да предизвикаат непријатност.
- Трауми од минати сексуални искуства или сексуално насилство може да доведат до болка поради емоционални и психолошки блокади.
Доколку некој има ваков проблем, препорачливо е да се консултира со лекар или гинеколог за да се утврди причината и да се препорача соодветен третман.
Дијагностицирањето и лекувањето на болката при сексуални односи (диспареунија) зависи од причината која ја предизвикува болката. Еве како се пристапува кон оваа состојба:
1. Дијагностицирање
Дијагнозата обично се поставува преку неколку чекори:
a) Медицинска историја
Лекарот прво ќе постави прашања за:
- Видот и локацијата на болката (дали е површинска, длабока или се јавува по секс).
- Времетраењето на проблемот (дали е присутен отсекогаш или настанал по некоја промена).
- Дали постојат други симптоми, како абнормален вагинален исцедок, сува вагина, проблеми со мочањето или менструални нередности.
- Историја на медицински состојби, инфекции, операции или повреди.
- Менталното здравје и можни стресни фактори или трауми.
b) Физички преглед
- Гинеколошки преглед: Лекарот ќе го прегледа гениталниот предел за да утврди дали постои црвенило, инфекција, миоми, ендометриоза, лузни или други абнормалности.
- Карличен преглед: Овој преглед вклучува проверка на внатрешните органи за да се открие дали има болка при палпација на матката, јајниците или другите структури.
- Во некои случаи, се прават и дополнителни тестови како брисеви, ултразвук или крвни анализи за откривање на инфекции или други заболувања.
c) Психолошка евалуација
Ако се сомнева дека психолошките фактори играат улога, може да се направи консултација со психолог или терапевт.
2. Лекување
Лекувањето зависи од утврдената причина за болката. Некои од можните третмани се:
a) Лекување на инфекции
- Ако се утврди дека болката е предизвикана од инфекција (бактериска, габична или инфекција пренослива по сексуален пат), ќе се препишат соодветни антибиотици, антифунгални или антивирусни лекови.
b) Терапија за хормонски проблеми
- За жени кои имаат сувост на вагината поради хормонски промени (на пример, по менопауза), може да се препишат естрогенски кремови или други локални хормонски терапии за да се подобри влажноста.
- Орални хормонски терапии се препишуваат во некои случаи на хормонален дисбаланс.
c) Физикална терапија
- Физиотерапија на карличниот под може да помогне ако има проблем со мускулите на карлицата, како на пример при вагинизам. Терапевтот ќе работи на опуштање и зајакнување на овие мускули.
d) Психотерапија или сексуална терапија
- Ако психолошки фактори (стрес, анксиозност, депресија или траума) придонесуваат за болката, психотерапија, когнитивно-бихевиорална терапија или сексуална терапија може да бидат корисни.
- Паровите терапија исто така може да помогне ако проблемите се поврзани со односите.
e) Лекување на хронични состојби
- Ендометриоза: Може да бара медикаментозно лекување или хируршка интервенција.
- Миоми и цисти: Ако се големи или предизвикуваат значајни симптоми, може да се препорача операција.
f) Лубриканти и промени во сексуалните навики
- Лубриканти на база на вода или силикон може да помогнат за да се намали триењето и болката кај жени со сувост на вагината.
- Препораки за промена на позите или начинот на сексуалниот однос може да ја олеснат болката.
3. Дополнителни опции
Во случаи на хронична или тешка болка, може да се разгледаат опции како:
- Лекови за болка: Антиинфламаторни лекови или други аналгетици.
- Хируршки интервенции: Кај состојби како ендометриоза, цисти или други анатомски аномалии.
Со правилно дијагностицирање и третман, многу жени можат значително да ја подобрат својата состојба и да го намалат или целосно отстранат проблемот со болка при сексуални односи.
