Хиперпигментации и нивен третман – како да ги отстраниме пигментните флеки на нашето лице и тело

Хиперпигментациите претставуваат пореметувања во пигментацијата на кожата кои особено во сончевиот период од годината стануваат вистински проблем за лицата кои ги имаат. Кафеавиот пигмент на кожата ја дава бојата на кожата и воедно ја штити од штетното дејство на сончевите зраци. Неговата синтеза се одвива во меланоцитите односно во нивните гранули меланозоми.

Во основата на настанување на хиперпигментациите лежи или зголемениот број на меланоцити или, пак, нивната зголемена функција со зголемена продукција на пигментот меланин. Ова може да биде стимулирано од најразлични фактори како долготрајна изложеност на сонце или други вештачки извори на УВ зраци (солариуми) кога доаѓа до фотооштетување на кожата, па таа бранејќи се создава повеќе пигмент, потоа од хормонални наушувања, некои хронични болести или болести на внатрешни органи, при примање на одредени лекарства, траума или воспаление на кожата и друго. Тие можат да бидат наследни или, пак, стекнати, локализирани или генерализирани.

НАЈЧЕСТИ ФОРМИ НА ХИПЕРПИГМЕНТАЦИИ:

1. EPHELIDES (ефелиди или сончеви пеги) – тоа се мали (2-4мм), точкести, светло до темнокафени промени кои се локализирани обично на лицето во пределот на носот и образите, деколтето, рацете и други делови изложени на сонце. Карактеристични се за лицата со светол тен, почесто во одредени фамилии односно се генетски детерминирани. Истите се појавуваат во детството и траат цел живот. Покажуваат сезонска варијација во бојата т.е. во зима осветлуваат, а во лето потемнуваат и никогаш не малигнизираат.
2. LENTIGO SIMPLEX – е претставено со мали кафени или кафено-црни пигментни промени со големина од 2-5мм, локализирани на трупот и на екстремитетите. Се појавуваат во детството, но и покасно во животот со јасна фамилијарна релација. Истите не ја менуваат бојата на сонце и немаат малиген потенцијал.
3. LENTIGO SENILIS (соларно лентиго) – претставува стекната хиперпигментација која се јавува кај пациенти со светол тен кои долги години се хронично изложени на сонце. Се манифестира како темнокафеави пигментни флеки со големина од 1-3см со ирегуларни граници кои не потемнуваат на сонце и обично се локализирани на делови хронично изложени на сонце како дланките и лицето.
4. MELASMA – претставува голема пигментна флека (2-5см) со нерамни граници обично локализирана на лицето и тоа целото, јаболкниците и брадата позната како „маска на бременост“. Причина за нејзина појава е ендокрина т.е хормонална стимулација во комбинација со сончеви зраци. Најчесто ја гледаме кај трудници, пациенти на хормонална терапија или кај заболувања на јајници и матка. Мелазмата е реверзибилна и во некои случаи се повлекува по породувањето или по прекинување на терапијата, но честопати знае да биде упорна и да стои со години.
5. ACANTHOSIS NIGRICANS – се манифестира со пигментни, валканосиви, кадифени и кератотични творби локализирани во пределите на триење на кожата. Разликуваме 3 форми: бенигна-честа при хормонална дисфункција пр. кај дијабетичари, малигна-асоцирана со висцерален карцином најчесто аденокарцином на желудник и псевдо форма-која се јавува кај дебели луѓе.
6. ДИФУЗНА ХИПЕРПИГМЕНТАЦИЈА – обично се јавува кај хормонални нарушувања (Morbus Cushing, Morbus Addison, болести на тироидната жлезда), кахексија, болести на црниот дроб, примање на одредени медикаменти, витамински дефицит и др.
7. СЕКУНДАРНИ ХИПЕРПИГМЕНТАЦИИ – обично се проблем кај пациенти со потемен тен и се јавуваат по делување на некој етиолошки агенс: топлина, хемикалии, сончеви или рендген зраци, кај хронична дразба на кожата или, пак, како постинфламаторни хиперпигментации кај некои дерматози како: акни, псоријаза, лихен, атопик, контакт дерматит или по медикаментозни и фототоксични реакции.

ТРЕТМАН НА ХИПЕРПИГМЕНТАЦИИ:

Лекувањето на хиперпихментациите бара време и трпение, бидејќи секогаш се потребни повеќе третмани кои се прават на одреден временски период и, секако, редовна употреба на фотозаштитни средства. Постојат различни третмани за хиперпигментации од кои повеќето се изведуваат во несончевиот период од годината (есен, зима и рана пролет).

Со најголем ефект се ласерските третмани (IPL и DPL ласери, Erbium, Clear Lift) со кои се постигнува селективна деструкција на меланоцитите со лесно потемнување на третираната флека кога отпаѓа како тенка лушпа во тек на една недела. Истовремено се постигнува и фотоподмладување на кожата со подобрување на тенот, еластичноста и текстурата на кожата. Се изведуваат во несончева сезона на растојание од еден месец.

Потоа го имаме хемискиот пилинг, и тоа површински со најразлични овошни киселини или со подобар ефект средно-длабок со трихлороцетна киселина кој по пат на ексфолијација отстранува неколку слоеви на пигмент. За типот на пилингот и изборот на киселината одлучува дерматологот според типот на кожата и хиперпигментацијата. Истите се прават во несончева сезона од годината на растојание од 3-4 недели. Со нив се постигнува постепено избледување на флеките кое е воочливо со секој третман.

Во текот и на сончевата сезона, исто така, со одличен резултат на располагање ни стојат и мезотерапијата за хиперпигментации со специфична формулација на состојки, потоа ПРП третманот и кристалниот пилинг од кои се прават повеќе третмани на 2-3 недели растојание.

И за крај со најслаб резултат, но, секако, видлив по долготрајно користење, и како дополнителна терапија на третманите ги препорачуваме локалните препарати за флеки (креми, лосиони, серуми) кои најчесто содржат хидрокинон, третиноин, азелаична, аскорбинска и коџикова киселина, Б-ресорцинол, овошни киселини и друго.

Она што е од особено значење е фотопротекцијата со креми со висок заштитен фактор која треба да се спроведува во текот на целата година, кои ќе го спречат поголемото потемнување на флеките во летниот период и ќе ја минимизираат повторната појава на веќе третираните флеки.

Во третманот на секундарните хиперпигментации или оние зад чијашто појава лежи некој друг етиолошки агенс од најголемо значење ни е лекување или отстранувањето на истиот.

Заклучокот е дека кога станува збор за хиперпигментации т.е флеки на кожата во зимскиот период ги третираме, а во летниот период ја превенираме појавата на оваа мошне честа и рецидивирачка појава на кожата. Затоа мојот совет како дерматолог е доколку имате ваков проблем паметно да ги искористите ладните месеци за постигнување на максимален резултат за избелување односно отстранување на флеките.