Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска/katerina@panacea.mk
Во Србија се регистрирани 70 заболени од Западнонилска треска и пет смртни случаи, и во Италија веќе има заболени и еден смртен случај. Каква е ситуацијата во земјава и дали има место за паника? Што претставува Западнонилската треска, како се пренесува и дијагностицира? Кои се симптомите и општите мерки за превенција? – одговорот на овие прашања го побаравме од д-р Валерија Кирова-Урошевиќ, специјалист инфектолог од Клиниката за Инфективни болести и фебрилни состојби.
Последните информации кои доаѓаат од соседството велат дека во Србија се регистрирани 70 заболени од Западнонилската треска и пет смртни случаи, а веќе има заболени и еден смртен случај и во Италија. Има ли простор за паника во земјава и каква е ситуацијата кај нас?
Д-р Кирова-Урошевиќ: Засега немаме регистрирано случаи, но тоа не значи дека нема да ги имаме во наредниот период. Секако, тие се докажуваат во посебна лабораторија во Институт за јавно здравје, во примероци од крв и примероци од ликвор, цереброспинална течност. Дијагностиката, како и секаде во светот, исклучиво се спроведува кај невроинвазивните, односно кај тешките клинички форми.
Што претставува Западнонилската треска?
Д-р Кирова-Урошевиќ: Западнонилска треска е заболување, кое е предизвикано од вирусот на западнонилска треска или во медицинските кулоари познат како WNV-RNA вирус, којшто припаѓа на родот на флавивируси, во кои припаѓаат и Зика вирусот, Денга вирусот и Вирусот на жолта треска.
Оваа болест се пренесува преку комарци или претставува вектор пренослива болест што значи дека при контакт или убод од заразени, инфицирани комарци, коишто припаѓаат на родот Culex pipiens може да биде пренесена болеста на луѓето и коњите. Тие претставуваат „краен домаќин“, додека првичниот домаќин од кој се заразуваат комарците се птиците.
Вирусот може да помине асимптоматски, односно да не покаже симптоми. Осум од десет лица не развиваат болест, а статистички гледано околу 1 % од инфицираните лица развиваат невроинвазивна болест
Како се поставува дијагнозата?
Д-р Кирова-Урошевиќ: Дијагнозата се поставува со докажување на антитела, од класата на IgM кон WNV вирус во крв, меѓутоа кај невроинвазивната болест докажуваме и присуство на антитела во цереброспиналната течност или во ликворот, тоа се примероци кои се добиваат при изведување на лумбална пункција. И тоа од класата на IgM имаат значење, кои се јавуваат околу 8 ден на болеста и се детектираат подолг период, 90 дена во организмот, а потоа пак се јавуваат и IgG антителата кои се доказ дека, сепак, се работело за инфекција со West Nile вирус.
Во поново време, новата техника „полимераза верижна реакција“ (PCR) е техника за докажување на вирусот или неговата нуклеинска киселина и најчесто се докажува во цереброспиналната течност или ликворот.
Вирусот Западен Нил се шири преку убод од комарец, но специфично е тоа што повеќето од заразените, околу 80 % немаат никакви симптоми, додека останатите се со блага клиничка слика и симптоми слични на грип, нагла појава на телесна температура, главоболка, болки во мускулите и зглобовите, замор, благ осип и слично.
Д-р Кирова-Урошевиќ: Вирусот може да помине асимптоматски, односно да не покаже симптоми. Осум од десет лица не развиваат болест, а статистички гледано околу 1 % од инфицираните лица развиваат невроинвазивна болест. Морам да напоменам дека невроинвазивната болест е таа којашто треба да се дијагностицира и лекува.
Кои лица се изложени на најголем ризик?
Д-р Кирова-Урошевиќ: Повозрасните лица, над 60 години, оние што имаат хронични болести, како малигни заболувања, лица кај кои има намалување на имунолошкиот статус, негова компромитација, болести како дијабетес, некои бубрежни заболувања итн. Ние во медицината ги нарекуваме ризик фактори.
Ја споменавте тешката клиничка форма. Што опфаќа, односно каде напаѓа вирусот и каква штета може да направи?
Д-р Кирова-Урошевиќ: Синдромски може да направи воспаление на меките мозочни обвивки, менингитис, воспаление на мозокот – енцефалитис или да даде паралитична болест. Кога зборуваме по симптоми и знаци – оди со покачена температура, силна главоболка, болки по телото, закочен врат, нарушување на состојба на свеста, која може да прегресира до кома и на крајот, парализи. Кај некои се јавуваат и грчеви во склоп на воспалителниот процес.
Како се третира Западнонилската треска и дали постои вакцина за заштина од овој вирус?
Д-р Кирова-Урошевиќ: Не постои специфична, антивирусна терапија. Се уште не постои вакцина за заштита и затоа препорачуваме мерки за заштита.
Кои се општите мерки, препораки за заштита?
Д-р Кирова-Урошевиќ: Да се избегнува престој на отворено во период на најголема активност на комарците, изгрејсонце и зајдисонце. Да се употребуваат средства за заштита од каснување од комарец , т.н. репеленти. Да се носи облека со долги ракави и ногавици. Во општите мерки спаѓа и поставување на мрежи на прозорците, на вратите, сето тоа со цел да се намали ризикот на изложеност. Тоа се општите мерки, а специфични нема, бидејќи не постои вакцина.
На крајот, сакам да напоменам дека не треба да се стравува, ниту да се создава паника, затоа што самите проценти зборуваат дека многу мал процент на случаи развиваат невроинвазивна болест.
