Јазлите на тироидната жлезда се абнормални израстоци или грутки кои се формираат во ткивото на тироидната жлезда, која се наоѓа на предниот дел од вратот, под гркланот. Тироидната жлезда е одговорна за регулирање на метаболизмот преку лачење на тироидни хормони. Јазлите можат да бидат исполнети со течност (цисти) или да бидат солидни, а во најголем број од случаите се бенигни (неканцерогени).
Типови на јазли:
- Бенигни јазли: Во повеќето случаи, јазлите на тироидната жлезда се бенигни и не предизвикуваат никакви сериозни здравствени проблеми. Овие јазли може да се појават како резултат на недостаток на јод или автоимуни заболувања како Хашимото тиреоидитис.
- Токсични (функционални) јазли: Овие јазли продуцираат вишок тироидни хормони, што може да доведе до состојба наречена хипертироидизам. Симптоми на хипертироидизам вклучуваат брзо чукање на срцето, губење на тежина, потење и нервоза.
- Нетоксични (нефункционални) јазли: Овие јазли не влијаат врз продукцијата на тироидни хормони и најчесто се асимптоматски, односно не предизвикуваат симптоми.
- Мултинодуларна струма: Оваа состојба се јавува кога во тироидната жлезда има повеќе јазли. Во повеќето случаи, јазлите се бенигни, но некои може да бидат токсични и да предизвикаат хипертироидизам.
- Малигни (канцерогени) јазли: Иако повеќето јазли се бенигни, мал процент од нив може да бидат канцерогени. Јазлите кои се тврдоглаво фиксирани, брзо растат или предизвикуваат промени во гласот, често се испитуваат за можна малигност.
Симптоми на јазли на тироидната жлезда:
Многу јазли не предизвикуваат симптоми, но ако се доволно големи, може да предизвикаат:
- Подуеност или грутка на вратот
- Тешкотии при голтање или дишење
- Промени во гласот (засипнатост)
- Симптоми на хипертироидизам или хипотироидизам, во зависност од тоа дали јазлите произведуваат хормони или не.
Дијагноза:
- Физички преглед: Лекарот може да почувствува грутка на вратот при палпација.
- Ултразвук на тироидна жлезда: Ова е најчестиот метод за проценка на структурата и големината на јазлите.
- Крвни тестови: За мерење на нивото на тироидните хормони (T3, T4) и TSH (тироиден стимулирачки хормон).
- Фина иглена биопсија: Оваа постапка може да се користи за земање примерок од јазлите за да се провери дали има канцерогени клетки.
- Скен на тироидна жлезда: Се користи за да се утврди дали јазлите се токсични или нетоксични.
Лекување:
- Редовно следење: Ако јазлите се бенигни и не предизвикуваат проблеми, лекарот може да препорача редовно следење со ултразвук.
- Лекови: За лекување на состојби како хипертироидизам или хипотироидизам, може да се препишат лекови за регулирање на функцијата на тироидната жлезда.
- Радиоактивен јод: За третирање на токсични јазли, се користи радиоактивен јод кој ги уништува деловите од тироидата што произведуваат вишок хормони.
- Хирургија: Ако јазлите се многу големи, предизвикуваат притисок на дишните патишта или има сомневање за рак, може да биде потребна хируршка интервенција за отстранување на дел или целата тироидна жлезда.
