Сите истражувања покажуваат поврзаност помеѓу прекумерната употреба на социјалните мрежи и психолошките проблеми и нарушувањата на спиењето.
Германската академија на науките бара мрежите воопшто да не се користат до 13-годишна возраст , а потоа само под надзор.
Повеќе од 80 проценти од младите луѓе во Германија користат социјални мрежи секој ден, во просек три и пол часа на ден. Сепак, бројни студии покажуваат дека ризиците од психолошки стрес се зголемуваат со интензивна употреба – особено кај децата и адолесцентите, објавува DW .
Сепак, предлогот на политичарот од Христијанско-демократската унија (CDU), Хендрик Штрек, за строго дефинирање на возрасната граница за користење на социјалните мрежи наиде на отпор. Така, на пример, потпретседателот на Алијансата за заштита на децата, Јоаким Турк, ги отфрли мерките со фиксна стапка. Децата исто така имаат право на дигиталниот свет, рече Турк.
Препораки на Академијата на науките
Кон средината на август, Националната академија на науките „Леополдина“ објави документ во кој од политичарите итно се бара да ги заштитат младите луѓе преку построга регулација на социјалните мрежи.
Документот содржи предлог за брзо и конкретно спроведување на стратегија за заштита на сите социјални мрежи, вклучувајќи ги и апликациите за пораки.
Препораката гласи: „Нема сметки на социјалните мрежи за деца под 13 години – на таа возраст тие се психолошки и социјално преоптоварени“, рече ИТ експертот Јоханес Буман за време на презентацијата на документот.
Од 13-годишна возраст, користењето на социјалните мрежи треба да се одвива под родителски надзор. Но, политиката би морала да воведе заштитни мерки за сите под 18 години, бара Буман:
„Дизајнот на социјалните мрежи прилагоден на возрасните лица вклучува забрана за персонализирано рекламирање и креирање кориснички профили.“
Особено функциите што предизвикуваат зависност, како што се push-известувањата и бесконечното скролување, треба да бидат ограничени, прашува Леополдина.
Науката го гледа ова како акутна опасност за младите луѓе. Податоците од Светската здравствена организација (СЗО) и германската компанија за здравствено осигурување ДАК покажуваат дека зависноста расте кај адолесцентите.
Сè помлади деца користат социјални мрежи
Загрижувачки е што сè помлади деца користат социјални мрежи, објаснува авторката и детски психолог Силвија Шнајдер.
Таа наведува извештаи дека едно од десет деца на возраст од 6 до 7 години го користи TikTok, како и половина од децата на возраст од 10 до 11 години и 71 процент од децата на возраст од 12 до 13 години. „И ова и покрај фактот дека самите оператори наведуваат минимална возраст од 13 години“, вели Шнајдер. Во исто време, времето поминато на социјалните мрежи исто така се зголемува.
Проблемот е што оваа возрасна група е особено ранлива, вели Шнајдер. Интензивното користење на социјалните мрежи е поврзано со бројни психолошки проблеми и оптоварувања. Депресијата и анксиозноста се најчесто истражувани.
Познато е дека социјалните мрежи предизвикуваат и нарушувања на спиењето. И проблемите со изгледот и нарушувањата во исхраната кај младите девојки се добро истражени – и постојат јасни врски.
Медиумска писменост соодветна на возраста
Сето ова е познато – дури и на сопствениците на социјалните мрежи. Анализите на податоците постојано покажуваат поврзаност помеѓу интензивното користење на социјалните мрежи и нарушеното ментално здравје.
Затоа научниот тим на Леополдина препорачува „приватните паметни телефони да не се користат во училиштата до 10-то одделение“.
Во исто време, сите деца и адолесценти треба да бидат обучени да ги користат социјалните мрежи на начин соодветен на возраста, за да можат, на пример, да препознаваат лажни вести.
За тоа е неопходна целна едукација на наставниот и педагошкиот кадар. Не постои образовен план што би ги подготвил децата за содржини на социјалните мрежи уште во градинка.
Леополдина препорачува државата да преземе активна улога во заштитата на децата и младите. Засега, проценката на ризикот и одговорноста за заштитните мерки главно им се оставаат на операторите, според тимот на Леополдина.
Бизнис моделот на социјалните мрежи е да го привлечат вниманието на корисниците и да го претворат во профит. Затоа корисниците се обидуваат да останат што е можно подолго, а зависноста се создава намерно.
На пример, Австралија дозволува користење на социјалните мрежи само од 16-годишна возраст за заштита на децата од насилство, сајбер-малтретирање и зависно-предизвикувачка содржина. А на ниво на Европската Унија, неколку земји вршат притисок врз прашањето за контрола на возраста – како што е Данска.
Компјутерскиот научник Буман објаснува дека почитувањето на возрасните ограничувања може да се провери независно и сигурно:
„Не како сега – кликнувам на „Веќе имам 16 години“. Тоа е веќе техничка имплементација. Ова ќе биде можно со воведувањето на европски дигитален паричник за доказ за идентитет што треба да се користи во сите земји-членки на ЕУ од крајот на 2026 година.“
Понатамошни истражувања за влијанието на социјалните мрежи
Исто така, целото општество треба да биде информирано за ризиците и придобивките од социјалните мрежи преку широка кампања.
Конечно, потребни се дополнителни истражувања за последиците од сомнителната употреба на социјалните мрежи, како и за ефикасноста на заштитните мерки, нагласува психологот Силвија Шнајдер: „Имаме технологија која се развива масовно и екстремно брзо“.
Затоа ни се потребни повеќе знаења и податоци за влијанието на социјалните мрежи врз децата и адолесцентите – односно врз луѓето во особено чувствителна фаза од животот.
