Реакцијата при сообраќајна несреќа е критична за заштита на животот и здравјето на повредените. Ако сте сведок на сообраќајна несреќа или сте прв што пристигнува на местото на настанот, важно е да постапите смирено и правилно. Еве како треба да реагирате:
1. Останете смирени и проценете ја ситуацијата
- Прво, се уверете дека не сте во опасност пред да пристапите на местото на несреќата. Проверете дали има други потенцијални опасности, како пожар, протекување на гориво или сообраќај.
2. Обезбедете го местото на несреќата
- Вклучете ги вашите светла за итни случаи за да предупредите другите возила.
- Поставете триаголник за предупредување на безбедно растојание зад местото на несреќата за да ги предупредите другите возачи.
3. Повикајте итна помош
- Веднаш повикајте итна помош (194) и објаснете ја локацијата, бројот на повредени и сериозноста на повредите.
- Ако има пожар, исто така повикајте ја и пожарната служба (193).
4. Пристап до повредените
- Приближете се внимателно кон повредените. Не ги движете ако нема непосредна опасност (пожар, експлозија), бидејќи може да имаат повреди на ‘рбетниот столб.
- Ако е неопходно да се извади некој од возилото за да се избегне дополнителна опасност, тоа направете го многу внимателно, обидувајќи се да ја задржите главата и ‘рбетот во иста положба.
5. Проценка на состојбата на повредените
- Проверете дали се свесни: Разговарајте со повредените за да проверите дали се свесни и дали можат да комуницираат.
- Проверете дишење и пулс: Ако некој не дише или нема пулс, веднаш започнете кардиопулмонална реанимација (CPR) ако сте обучени.
- Крвавење: Ако некој силно крвари, применете притисок врз раната со чиста ткаенина или завој, ако ги имате на располагање.
- Шок: Повредените може да развијат шок. Ако покажуваат знаци на шок (бледило, ладна и влажна кожа, слаб пулс), обидете се да ги поставите легнати со подигнати нозе и да ги покриете за да ги одржите топли.
6. Прва помош
- Ако некој има престанок на дишење или пулс, започнете со CPR веднаш.
- Ако има силно крвавење, применете директен притисок на раната.
- За повреди на коските или фрактури, обидете се да ги имобилизирате повредените делови, но не ги движете ако тоа може да предизвика дополнителна штета.
- Ако некој е несвесен, проверете ги дишните патишта и обезбедете дека дише. Ако дишат, поставете го во странична положба за да спречите гушење.
7. Не давајте храна или пијалок
- Не давајте ништо за јадење или пиење на повредените, бидејќи тоа може да ја комплицира ситуацијата ако е потребна итна хируршка интервенција.
8. Следете ги повредените до доаѓање на итната помош
- Останете со повредените додека не пристигне медицинскиот тим. Продолжете да ги набљудувате, проверувајќи дали дишат, дали се свесни, и дали имаат нови симптоми.
9. Бидете подготвени за помош на итните служби
- Кога ќе пристигнат медицинските тимови, обезбедете им ја целата потребна информација за тоа што сте забележале за состојбата на повредените и какви чекори сте презеле за да им помогнете.
Во секој случај, клучот е да постапувате внимателно, смирено и брзо, секогаш водејќи сметка за сопствената и безбедноста на другите.
Што да правите доколку повредените се недостапни за брзата помош, односно се во провалија или долго време треба да се чека брза помош?
Ако повредените се недостапни за брзата помош, на пример, се наоѓаат во провалија или на оддалечена локација каде што ќе треба долго време да се чека за помош, е важно да постапите со внимателност и да се подготвите за тоа што можете да направите за да ги заштитите животите на повредените додека не пристигне професионална помош. Еве како треба да постапите:
1. Проценете ја вашата сопствена безбедност
- Пред сè, не ставајте се себеси во опасност. Ако местото е небезбедно, обидете се да направите проценка на ризикот пред да пристапите до повредените.
- Ако е можно, повикајте дополнителна помош (на пример, спасувачки тимови или локални жители кои би можеле да ви помогнат).
2. Контактирајте ги итните служби
- И покрај тешкиот пристап до повредените, секогаш треба да повикате итна помош и да ги информирате за ситуацијата и непристапноста на локацијата.
- Обезбедете точни информации за локацијата за да можат да организираат соодветна спасувачка операција, што може да вклучува специјализирани спасувачки тимови, хеликоптер, или опрема за планинско спасување.
3. Пристап до повредените (ако е безбедно)
- Ако е можно, при пристапување кон повредените во опасни зони, направете го тоа многу внимателно. Ако постои ризик од дополнителни падови или оштетувања, подобро е да чекате за специјализирана помош.
- Користете јаже, импровизирана опрема, или барајте помош од други ако е потребно за да се обезбеди пристап.
4. Прва помош на локацијата
Ако успеете да дојдете до повредените и ако ситуацијата дозволува, следете ги овие основни чекори:
- Оценка на повредите: Ако е можно, оценете ги повредите, но не ги движете повредените ако постои сомнеж за повреда на ‘рбетниот столб.
- Контрола на крвавење: Ако има тешко крварење, применете директен притисок на раната со каков било достапен материјал (чиста облека, завој). Ако има повеќе крвавења, обидете се да го контролирате најсилното крварење.
- Обезбедете дишење: Проверете дали повредените дишат. Ако не дишат и сте обучени за кардиопулмонална реанимација (CPR), започнете ја веднаш.
- Избегнувајте дополнителни движења: Обидете се да ги оставите повредените во положбата во која сте ги нашле, освен ако не се наоѓаат во опасност од лизгање, пожар или друга непосредна закана.
5. Импровизирани методи за обезбедување топлина и заштита
- Обезбедете топлина: Ако повредените се на студено или изложени на лоши временски услови, обидете се да ги покриете со достапни материјали (палта, ќебиња, облека) за да спречите хипотермија.
- Заштита од временските услови: Ако можностите дозволуваат, обезбедете засолниште за повредените од дожд, ветер или директна изложеност на сонце.
6. Импровизирано извлекување (ако е апсолутно неопходно)
- Само во случај на непосредна закана (пожар, лизгање на земја или друго) треба да се обидете да ги извлечете повредените од местото. Ова го правете многу внимателно и полека, без да предизвикате дополнителни повреди.
- Користете импровизирани носилки (чаршафи, јакни, гранки) за да ги пренесете повредените на безбедно ако постои можност за транспорт.
7. Психолошка поддршка
- Останете со повредените и обидете се да ги смирите. Говорете со нив и уверете ги дека помошта е на пат. Ова може да им помогне да останат свесни и да избегнат шок.
8. Набљудување на виталните знаци
- Ако чекате подолго време за спасувачка екипа, постојано проверувајте ги виталните знаци на повредените (пулс, дишење, свесност) и ако има промени, прилагодете ги вашите постапки.
- Ако ситуацијата се влоши, повторно информирајте ги итните служби за новите околности.
9. Одржување комуникација
- Ако имате мобилен телефон и сигнал, држете комуникација со спасувачките тимови и давајте им ажурирани информации за состојбата на повредените и на теренот.
Во вакви тешки ситуации, клучно е да се остане смирен и да се преземат сите мерки за да се заштити животот на повредените додека не стигне професионална помош.
