Кератоконус е прогресивна болест на окото која предизвикува истенчување и промена на формата на рожницата (корнеата). Наместо да остане заоблена, како што е нормално, рожницата добива конусен облик. Оваа промена може да доведе до нарушување на видот, бидејќи светлината која влегува во окото не се прекршува правилно.
Во почетокот, кератоконусот може да предизвика блага замагленост на видот или блага дисторзија, но како што напредува, симптомите може да вклучуваат:
- Замаглен или нарушен вид
- Чувствителност на светлина
- Трудност при гледање во слабо осветлување
- Честа потреба за менување на диоптријата
Точната причина за кератоконус не е позната, но се смета дека генетиката, еколошки фактори и триење на очите играат улога. Третманот варира во зависност од степенот на болеста и може да вклучува корективни леќи, контактни леќи со тврда површина, или во понапредни случаи, хируршка интервенција како крослинкинг (cross-linking) или трансплантација на рожница.
Лекувањето на кератоконусот зависи од степенот на болеста и тежината на симптомите. Третманот може да биде неинвазивен или хируршки, со цел да се подобри видот и да се стабилизира состојбата. Еве ги главните опции за третман:
1. Очила или меки контактни леќи
Во почетните фази на кератоконусот, кога рожницата е само малку деформирана, може да се препишат очила или меки контактни леќи за корекција на замаглениот вид. Сепак, оваа опција може да биде недоволна како болеста напредува.
2. Тврди контактни леќи
Со прогресијата на кератоконусот, можат да се препишат тврди контактни леќи (т.н. RGP леќи – rigid gas permeable). Тие создаваат мазна површина над конусот, што помага во подобрување на видот. Постои и хибриден тип на леќи кој комбинира тврди и меки контактни леќи за поголема удобност.
3. Склерални леќи
Овие се поголеми контактни леќи кои лежат на склерата (белото на окото) наместо директно на рожницата. Склералните леќи го покриваат неправилниот облик на рожницата и овозможуваат појасен вид.
4. Крослинкинг (Corneal collagen cross-linking)
Оваа процедура се користи за да се стабилизира рожницата и да се спречи натамошната прогресија на кератоконусот. Вклучува нанесување на рибофлавин (витамин Б2) на рожницата и изложување на ултравиолетова светлина, со што се зајакнуваат колагенските влакна во рожницата. Ова не го подобрува видот, но го спречува влошувањето на болеста.
5. Имплантација на интрастромални прстени (Intacs)
Ова е хируршка процедура каде што се вградуваат мали пластични прстени во рожницата за да ѝ се врати нејзината поприродна форма и да се подобри видот. Прстените можат да помогнат да се коригира абнормалната форма на рожницата и да се намали потребата за контактни леќи или очила.
6. Трансплантација на рожница (Кератопластика)
Во напредните случаи, кога другите опции не се ефективни, може да се направи трансплантација на рожница. Оваа процедура вклучува замена на дел или целата рожница со здрава рожница од донор. Трансплантацијата може значително да го подобри видот, но процесот на заздравување може да трае подолго.
Комбинацијата на неинвазивни и хируршки методи зависи од степенот на кератоконусот и од индивидуалните потреби на пациентот.
Да, кератоконусот може да биде поврзан со други болести на окото, како и со системски состојби што зафаќаат други делови од телото. Некои од нив се генетски или автоимуни нарушувања, додека други се поврзани со алергии или механички фактори, како триење на очите.
Болести на окото поврзани со кератоконус:
- Вернален кератоконјунктивитис – Ова е хронична алергиска состојба на очите што често е придружена со интензивно чешање и триење на очите, што може да го влоши кератоконусот.
- Синдром на очна сува состојба (Dry Eye Syndrome)– Пациентите со кератоконус често имаат проблеми со суви очи, што може да ги зголеми симптомите и чувството на непријатност.
- Корнеална хидропс – Ова е компликација на напреден кератоконус, кога рожницата нагло станува отечена поради пукање на слоевите на рожницата. Ова може да предизвика привремено замаглување на видот.
Системски болести поврзани со кератоконус:
- Даунов синдром– Кератоконусот е почест кај лица со Даунов синдром. Иако не е целосно разјаснето зошто, механичките фактори како триење на очите може да играат улога.
- Марфанов синдром – Ова е генетско нарушување што влијае на сврзното ткиво и може да доведе до кератоконус, бидејќи и рожницата е дел од сврзното ткиво.
- Елерс-Данлос синдром– Ова е нарушување на сврзното ткиво кое исто така може да биде поврзано со кератоконус поради слабост во колагенските структури на рожницата.
- Атопичен дерматитис – Луѓето со ова хронично воспалително заболување на кожата често имаат зголемена чувствителност на алергии и се склони кон триење на очите, што може да придонесе за развој или влошување на кератоконусот.
- Синдром на спиечна апнеја – Некои истражувања покажуваат поврзаност меѓу синдромот на спиечната апнеја и кератоконусот, што може да биде резултат на пореметените модели на дишење и снабдување со кислород.
Други фактори:
- Интензивно триење на очите – Се смета дека честото и силно триење на очите е значаен фактор за развој на кератоконус, особено кај луѓе со алергии или хронични воспаленија на очите.
Поврзаноста со други болести сугерира дека кератоконусот не е само изолирана состојба на очите, туку може да биде дел од поширок медицински контекст, особено кај лица со генетски или автоимуни заболувања.
ПАНАЦЕА
