Авторски текст: Асс д-р сци Весна Мицевска, педијатар Универзитетска клиника за детски болести, Клинички центар Мајка Тереза, Скопје
Во периодот на летото и летните одмори детската радост, сончевите денови и повеќечасовните престои надвор исполнети со игра, капење и истражување, понекогаш може да бидат нарушени со појавата на разни видови на кожни осипи. Честата појава на кожен осип кај децата се должи на повеќе фактори. Еден од нив е посебноста на детската кожа. Таа има потенок површен слој (епидермис), недоволно развиена липидна (масна) бариера, зголемена пропустливост и апсорпција, помали димензии на потните жлезди и посилно изразена имунолошка реакција и при минимални дразби. Останати фактори се надворешните, како топлината и потењето, интензивното УВ зрачење, водата, влажната средина, зачестен контакт со инсекти, растенија, песок, земја и хемиски иританси (средства за сончање и нега на кожа) или комбинација од некои од горенаведените.
Американската академија за педијатрија (AAP) ја дава листата на најчести типови на кожни осипи со препораки како да ги спречите, препознаете и смирите истите.
ТОПЛОТЕН ОСИП, (познат и како „потен осип“, вруќици или милиарија)
Се појавува најчесто кај бебиња и мали деца кај кои порите на потните жлезди имаат многу мали димензии и лесно се затнуваат,поради што потта не може да излезе. Изгледа како групи на мали розеви или црвени меурчиња под облеката или на места каде што кожата се допира и трие (интертригинозни предели) како на вратот, лактите, пазувите, бутовите, но може да се јави и на други покриени области.
Препорака до родителите:
- Разладување: облекувајте им на децата лесна памучна облека, користете вентилатор или клима;
- Редовна хигиена на кожата особено на критичните места: одржувајте ја кожата детето сува на оние делови кои се влажни од пот, урина или плунка;
- Оставете ја кожата да „дише“ без облека; избегнувајте масти и мрсни креми.
ОСИПИ ОД ОТРОВНИ РАСТЕНИЈА
Многу деца добиваат осип по телото кој пече и силно чеша после контакт со растенија како млечка, отровен бршлен,коприва и бројни други растенија како дел од вегетацијата различна за различни географски предели. Алергиската реакција која се развива предизвикува црвенило, оток и меурчиња. Други растенија (како фототоксични цитрусни растенија,див пашканат и др.) содржат материи кои ја прават кожата премногу чувствителна на сонце и предизвикуваат фотодерматитис.
Препорака до родителите:
- Научете ги децата како изгледаат овие растенија со цел истите да ги избегнуваат;
- При контакт со некое од нив измијте ја кожата, облеката и обувките со сапун и вода;
- За лесни случаи нанесете креми кои содржат субстанци со смирувачко дејство (каламин, пантенол или хидрокортизон); избегнувајте масти со анестетици или антихистаминици;
- Консултирајте се со педијатар доколку осипот е интензивен, распространет на поголема површина, се појавил на лицето/препоните или има знаци на инфекција.
ЕГЗЕМА (ECZEMA)
Екцемата е хронично кожно заболување кое се карактеризира со сува, црвена, лушпеста кожа. Оваа состојба може да се влоши во текот на летните месеци поради поинтензивно потење, иритација од хлор во базени и сувиот атмосферски воздух.
Препорака до родителите:
- Хидратизирајте ја кожата секојдневно со креми без мирис;
- Облекувајте ги децата во памучна облека; избегнувајте детергенти со парфеми/боја;
- Редовно кратење на ноктите за да спречите дополнително оштетување на кожата при чешање и ризик од инфекција;
- Консултирајте педијатар за можните причини и потребата од дополнителна терапија.
УБОДИ ОД ИНСЕКТИ
Во текот на летните месеци е зголемен бројот на инсекти како пчели, оси, комарци, мравки и крлежи кои предизвикуваат чешање и оток, тешка алергиска реакција (анафилаксија) или болести кои се пренесуваат преку инсектите (лајмска болест, вирусни енцефалити)
Препорака до родителите:
- Избегнувајте парфимирани сапуни, светла облека кои можат да ги привлечат инсектите, места каде има инсекти близу резервоарите како мочуришта,влажни предели богати со вегетација;
- Користете репеленти со DEET (N,N-Diethyl-meta-toluamide) кој дава повеќечасовна заштита на кожата, истиот измијте го од кожата по враќање дома. Помалку ефикасни се природни етерични масла (лаванда, чаино дрво, цитронела, еукалиптус);
- Користете облека со долги ракави и панталони во шума;
- Обавезно прегледајте ја кожата за крлежи;
- Отстранување на боцки од крлеж со пинцета (истото не се препорачува доколку не сте сигурни во правилната постапка), а по отстранување дезинфицирајте ја кожата;
- Ладни облоги, нанесете креми кои содржат субстанци со смирувачко дејство (каламин, пантенол или хидрокортизон).
ИМПЕТИГО (IMPETIGO)
Бактериска кожна инфекција која се среќава почесто во топло, влажно време. Се карактеризира со појава на раш на кој се развиваат меурчиња исполнети со течност или жолти красти, најчесто на повредена кожа после убод или гребнатинка.Се карактеризира со висок степен на преносливост на други делови на кожата и кожата на други лица.
Препорака до родителите:
- Измијте ја заразената област и покријте ја лабаво со цел да се спречи нејзино ширење;
- Внимавајте инфицираната кожа детето да не ја допира со што ќе се спречи ширење на инфекцијата;
- Одржувајте лична хигиена при манипулација со инфицираната кожа;
- Обратете се кај педијатар за третман на инфекцијата поради ризикот од ширење и компликации.
ОСИП ОД ПЛИВАЊЕ (SWIMMER’S ITCH)
Алергиска реакција на микроскопски паразити од полжави во плитки, топли води која предизвикува чешање.
Препорака до родителите:
- Не пливајте во мочурливи зони со полжави;
- Истуширајте го детето веднаш по излегување од вода;
- Ставајте ладни облоги, или облоги со сода бикарбона;
- Консултација со педијатар ако чешањето е интензивно!
Драги родители, запомнете дека: редовна, правилна заштита и хигиена на детската кожа е важна во текот на целата година, но особено во летниот период кога е изложена на повеќе надворешни влијанија. Многу летни осипи поминуваат брзо и не бараат посебен третман.
Секогаш консултирајте се со педијатар ако не ја знаете причината, ако ДЕТЕТО има покачена температура, ако е многу вознемирено, има нарушена општа состојба, опасност од дехидрација поради ограничен внес на течности, ако има знаци на инфекција или проблеми со дишењето.
Следниот петок следи ВТОР ДЕЛ за: ОСИП ОД ЏАКУЗИ, ВОДЕНИ БРАДАВИЦИ, СИНДРОМ НА ВЛАЖНИ ЧОРАПИ, ГАБИЧНА ИНФЕКЦИЈА НА КОЖАТА, БОЛЕСТ НА РАКА – УСТА – СТОПАЛО
