Симптомите на болка во устата варираат во зависност од причината, а може да се појават лезии, оток или иритација.
Домашните лекови како што се сол, мелем или аналгетици можат да ја ублажат болката додека не се пронајде точната причина.
Болката во устата може да биде предизвикана од инфекции, повреди, проблеми со вилицата и рак. Локацијата и видот на болката, плус сите други симптоми што ја придружуваат, можат да помогнат во идентификувањето на причината.
Болката може да потекнува од повеќе извори во усната шуплина и не сите причини бараат третман, но некои бараат. Доколку некое лице има необјаснива болка која не се подобрува сама од себе, силна болка во устата или знаци на инфекција, треба да се консултира со лекар или стоматолог.
Што може да предизвика болка во устата
Болката во устата може да се појави на многу места, вклучувајќи: непце, внатрешноста на образот, задниот дел од устата, јазик.
Повреда
Може да се почувствува болка во устата поради повреда од несреќа. На пример, ако некое лице се сопне и падне, може да си ја гризне усната или страната од образот. Ова може да предизвика болка и чувствителност во внатрешноста на устата.
Исто така можат да си ја повредиме устата со јадење премногу топла храна. Ова може да предизвика изгореници на тврдото непце.
Сува уста
Плунковните жлезди произведуваат плунка која ја одржува внатрешноста на устата влажна. Кога овие жлезди не произведуваат доволно плунка, тоа може да предизвика сува уста , што може да доведе до сува уста, како и рани во устата, груб јазик и чувство на печење во устата.
Сувата уста често е предизвикана од дехидратација. Сепак, одредени лекови или медицинска состојба како што е дијабетесот, исто така, можат да бидат причина.
Афти
Афтите се мал вид на чир што може да се видат на внатрешната страна на образот, околу јазикот или на задната страна на непцето – мекото непце. Тие често се појавуваат како бели лезии со црвена граница.
Афтите можат да бидат предизвикани од многу фактори. Некои од најчестите се: чувствителност на храна, стрес, недостаток на витамини, вирусна инфекција, хормонални флуктуации.
Некои афти можат да бидат многу болни и може да почувствувате чувство на печење или пецкање пред да се појават.
Вирус на херпес симплекс
Вирусот на херпес симплекс (HSV) е вирусот што предизвикува херпес.
Иако херпесите често се поврзуваат со усните, ако неодамна имало инфекција со херпес, може да се развијат болни лезии на јазикот, непцата и грлото.
Кај херпесот, може да се почувствува чувство на печење пред да се развијат лезиите. Други симптоми може да вклучуваат: болно грло, отечени лимфни јазли, треска, мускулна болка.
Други инфекции
Покрај HSV, разни други вирусни и бактериски инфекции можат да предизвикаат болни рани или лезии во устата. Некои од најчестите се: сипаници, болест на рацете, нозете и устата, вирус на човечка имунодефициенција (ХИВ), инфективна мононуклеоза, сифилис.
Орална кандидијаза
Оралната кандидијаза е габична инфекција што секој може да ја добие, но е почеста кај луѓе кои имаат ослабен имунолошки систем или постоечки медицински состојби.
Оралната кандидијаза може да се појави како кремаста лезија на многу места во устата, вклучувајќи ја внатрешноста на образите, непцето и јазикот. Засегнатото подрачје може да биде болно, а понекогаш може да крвари.
Орален лихен планус
Орален лихен планус е состојба што може да се развие на внатрешната страна на образите, непцата или јазикот. Може да се појави како издигната бела точка, црвени отечени области или дури и рани.
Обично е безболна состојба, но во некои случаи може да се развијат иритации и чиреви.
Не е познато што предизвикува орален лихен планус, но се чини дека е поврзано со имунолошкиот одговор. Следните фактори можат да ја предизвикаат оваа состојба:
автоимуно нарушување, лекови како што се НСАИЛ и бета-блокатори, повреда на устата, алергиска реакција во устата,
Сквамозни папиломи
Сквамозните папиломи се бениген (неканцероген) вид на израсток што може да се развие во устата. Овие израстоци се предизвикани од инфекција со човечкиот папилома вирус (HPV).
Сквамозните папиломи најчесто се појавуваат на непцето и јазикот. Иако обично се безболни, можат да станат болни или иритирани ако растот е нарушен додека лицето џвака или гризе.
Орален рак
Ракот се јавува кога клетките во телото растат неконтролирано. Ракот на усната шуплина може да влијае на многу делови од устата, вклучувајќи: непце, внатрешноста на образот, задниот дел од устата, јазик, плунковни жлезди.
Некои од најчестите симптоми на рак на усната шуплина вклучуваат: болни лезии во устата, кои не заздравуваат, необјаснети грутки или израстоци во устата, бели или црвени дамки во устата, болка или тешкотии при голтање, вкочанетост на долната усна, лицето, вратот или брадата.
Еден од најголемите фактори на ризик за развој на рак на усната шуплина е употребата на тутун. Тука спаѓаат цигарите, лулињата и тутунот за џвакање.
Други фактори на ризик вклучуваат: ХПВ инфекција, прекумерна консумација на алкохол, ослабен имунолошки систем, семејна историја на рак на усната шуплина или други видови на рак.
Опции за третман
Иако секогаш треба да се консултирате со стоматолог за проценка на силна болка, постојат неколку опции за домашна употреба кои можат да помогнат во ублажување на болката и непријатноста во устата.
Домашни лекови за болки во устата
Многу луѓе се одлучуваат за лекови што се продаваат без рецепт, бидејќи тие можат да помогнат во ублажување на болката и воспалението.
Производите со бензокаин или водород пероксид се користат и за намалување на непријатноста поврзана со рани или лезии, иако бензокаинот не се препорачува за деца под две години.
Често се подготвува раствор од солена вода – кој се состои од 1 лажичка сол во половина чаша топла вода, држена во устата околу 30 секунди, што може да биде особено корисно за афти.
Ставањето мраз на засегнатото место за намалување на болката и отокот е исто така пријатно.
Луѓето понекогаш избираат да избегнуваат зачинета, кисела или солена храна што може да ги иритира устата, непцата или јазикот, и да го зголемат внесот на течности, особено кога ќе забележат сува уста. Многумина исто така се обидуваат да го ограничат пушењето или употребата на тутунски производи.
Исто така, вообичаено е да се продолжи со редовна орална хигиена, како што се нежно четкање и користење на конец за заби, за дополнително намалување на иритацијата.
Кога да побарате медицинска помош
Задолжително е да се посети лекар или стоматолог ако некое лице има:
болка која е силна и не може да се контролира со домашна нега
болка што предизвикува тешкотии при јадење, пиење или голтање
постојана болка во забите или непцата
ранички во устата кои се големи, не исчезнуваат или постојано се враќаат
необјаснив раст што не исчезнува
бели лезии во устата
повреда на устата што обилно крвари или изгледа инфицирана
знаци на инфекција како што се оток и треска
