Мајчината грижа е клучен фактор во развојот на децата, но прашањето за „претерување“ бара внимателно разгледување од различни перспективи: здравствена, психолошка и старателска. Во продолжение се анализира што е во ред и што не е во мајчината грижа за растењето на децата.
1. Здравствен аспект
Што е во ред:
- Редовна грижа за здравјето: Водење сметка за редовни прегледи, вакцинации, здрава исхрана и физичка активност.
- Хигиена: Учење на децата за одржување лична хигиена.
Што може да биде проблем:
- Претерана грижа за хигиената: Мајки кои постојано стерилизираат сè и не дозволуваат изложување на микроорганизми, можат да го спречат развојот на детскиот имунолошки систем.
- Непотребна паника околу здравјето: Претерување со посетите на лекар и непотребно давање лекови може да создаде анксиозност кај детето и зависност од медицински интервенции.
2. Психолошки аспект
Што е во ред:
- Емоционална поддршка: Мајките кои покажуваат љубов, внимание и разбирање, градат доверба и чувство на сигурност кај детето.
- Поставување граници: Здрави правила и последователности помагаат во развојот на дисциплина и самоконтрола.
Што може да биде проблем:
- Претерана заштита (overprotection): Мајките кои се претерано вклучени во животот на детето (хеликоптерски родители) можат да го спречат развојот на независност и самодоверба.
- Контролирачко однесување: Наместо поддршка, наметнување лични амбиции или стравови врз детето може да доведе до анксиозност и ниска самопочит.
3. Старателски аспект
Што е во ред:
- Обезбедување стабилна средина: Грижа за безбедноста и физичката добросостојба на детето.
- Учество во животот на детето: Интерес за неговите активности, училиште и пријатели е позитивно кога е во соодветна мерка.
Што може да биде проблем:
- Недоверба кон способностите на детето: Мајки кои не дозволуваат деца да донесуваат свои одлуки, ги оневозможуваат да научат од своите грешки.
- Прекумерно вмешување: На пример, решавање конфликти наместо да го научат детето како самото да се справува.
Оптималниот баланс во мајчината грижа
- Здравствено: Заштита и поддршка, но и дозвола детето да се соочи со мали предизвици (грешки, падови, настинки).
- Психолошки: Покажување љубов и разбирање, но и охрабрување на независност и решавање проблеми.
- Старателски: Надгледување, но не и постојано контролирање на секој аспект од животот на детето.
ВАЖНО
Претераната мајчинска грижа може да биде исто толку штетна како и недостатокот од грижа. Важно е да се најде баланс помеѓу поддршката и дозволувањето на детето да стекне свои искуства. Грижата е здрава кога ја гради самостојноста и самодовербата на детето, а не кога го спречува во тоа.
Кога мајките треба да ја намалат посесивната загриженост за своите тинејџери?
Тинејџерството е критичен период за развојот на независноста, самодовербата и способноста на децата да се носат со животните предизвици. Затоа, важно е мајките (и родителите воопшто) постепено да ја намалуваат својата посесивна загриженост и да им овозможат на своите тинејџери повеќе простор и автономија. Овој процес треба да биде постепен и внимателно управуван.
Клучни моменти кога е важно да се намали посесивната грижа:
- Кога покажуваат зрелост и одговорност:
- Ако тинејџерот почне да ги исполнува своите обврски (училиште, домашни задачи, лична хигиена) и покажува дека може да донесува разумни одлуки, време е мајките да му дадат повеќе простор.
- Потребно е да се нагласи довербата: „Гледам дека добро се справуваш со ова, и ми е драго што можам да се потпрам на тебе.“
- Кога поставуваат прашања за својата независност:
- На пример, кога бараат сами да решаваат што ќе облечат, како ќе го организираат времето или кои пријатели ќе ги видат.
- Мајките треба да ја почитуваат оваа потреба и да дадат совети, но не и да ги наметнуваат своите ставови.
- Кога почнуваат да се справуваат со грешките:
- Важно е да им се дозволи да прават грешки (како да заборават нешто важно или да се соочат со последиците од своите одлуки).
- Мајките можат да бидат поддршка, но без претерано вмешување: „Што мислиш дека можеш да направиш следниот пат за да го избегнеш овој проблем?“
- Кога бараат приватност:
- Тинејџерите често бараат поголема приватност, како сопствен простор или одлука да не споделат сè со своите родители.
- Мајките треба да го почитуваат ова и да бидат достапни кога детето ќе одлучи да се отвори, наместо да го „притискаат“ за информации.
- Кога покажуваат желба да донесуваат големи одлуки:
- На пример, избор на кариера, пријатели, или активности. Наместо да наметнуваат свои идеи, мајките треба да водат разговори: „Како размислуваш за ова?“ или „Што мислиш дека е најдобриот избор за тебе?“
Како да го направат процесот на „пуштање“ полесен?
- Развивање доверба:
- Постепено, на тинејџерите треба да им се даде можност да покажат дека можат да се справуваат сами.
- Нудење поддршка, а не контрола:
- Важно е мајките да покажат дека секогаш ќе бидат тука ако детето побара помош, но без наметнување.
- Прифаќање на промените:
- Тинејџерите се менуваат – во нивните ставови, желби, и однесување. Мајките треба да ги прифатат овие промени како дел од растењето.
- Разговори наместо наредби:
- Наместо да ги „казнуваат“ или „забрануваат“, мајките можат да разговараат и да ги објаснат своите загрижености. Ова ги гради комуникациските вештини и го зајакнува односот.
Што е во ред, а што не?
Во ред е:
- Да се поставуваат граници за однесувања кои се потенцијално опасни (дрога, алкохол, неодговорни избори).
- Да се нудат совети и насоки без да се инсистира на нивно прифаќање.
- Да се почитува потребата за лична слобода.
Не е во ред:
- Да се контролира секој аспект од животот на тинејџерот (постапки, пријатели, интереси).
- Да се носат одлуки наместо него/неа.
- Да се користи вина или страв за манипулација: „Ако го направиш тоа, ќе ме разочараш.“
ВАЖНО
Мајките треба да ја намалуваат својата посесивна грижа во тинејџерските години за да им овозможат на своите деца да развијат самостојност, одговорност и способност да се соочат со предизвиците на животот. Процесот на „пуштање“ не значи запоставување, туку трансформирање на грижата од контрола во поддршка. Најважно е да се гради доверба и отворена комуникација, бидејќи тоа е основата за здрав однос и успешен развој на тинејџерот.
