Пасивното пушење се однесува на вдишување на чадот од цигари, кои ги пушат други луѓе. Овој чад е мешавина од два типа:
- Главен чад: кој го издишува пушачот.
- Страничен чад: кој се ослободува директно од запалената цигара, лула или цигара со тутун.
Страничниот чад е особено штетен бидејќи содржи повисоки концентрации на токсични материи како никотин, јаглерод моноксид и канцерогени супстанции.
Штетноста на пасивното пушење
Пасивното пушење е сериозна закана за здравјето, особено кај деца, бремени жени и луѓе со хронични заболувања. Истражувањата покажуваат дека дури и краткотрајната изложеност може да предизвика штетни ефекти врз организмот.
Последици врз здравјето:
- Кардиоваскуларни болести
- Пасивното пушење го зголемува ризикот од срцев удар и висок крвен притисок.
- Дури и кратка изложеност го оштетува функционирањето на крвните садови.
- Респираторни заболувања
- Кај децата: предизвикува астма, хронични инфекции на дишните патишта и бронхитис.
- Кај возрасните: го зголемува ризикот од хронична опструктивна белодробна болест (ХОББ).
- Канцерогени ефекти
- Долготрајната изложеност е поврзана со зголемен ризик од рак на белите дробови.
- Исто така, може да предизвика рак на грлото, устата и панкреасот.
- Репродуктивно здравје
- Кај бремени жени, пасивното пушење може да доведе до компликации како предвремено породување, мала тежина на новороденчето и мртвороденост.
Како да се превенира пасивното пушење?
Превенцијата од пасивно пушење бара индивидуални, општествени и законски мерки:
- Индивидуални мерки:
- Избегнувајте простории каде што се пуши.
- Побарајте од пушачите во вашето домаќинство да пушат на отворено.
- Општествени мерки:
- Едуцирање на јавноста за ризиците од пасивното пушење.
- Поддршка на пушачите да се откажат од пушењето.
- Законски мерки:
- Забрана за пушење во јавни простори, како училишта, болници, ресторани и јавен превоз.
- Спроведување строги контроли за почитување на законите.
Двете форми на изложеност на никотин – вдишувањето на димот од цигари и директното внесување на никотин (на пример, преку електронски цигари) – носат свои ризици, но има значителни разлики во нивната штетност. Еве ги главните разлики и нивното влијание врз здравјето:
1. Вдишување на димот од цигари
Ова е поврзано со класичното пушење тутун, што е една од најштетните форми на внесување никотин.
Штетни компоненти:
- Димот од цигари содржи над 7,000 хемикалии, од кои стотици се токсични, а околу 70 се канцерогени.
- Главни токсини: јаглерод моноксид, катран, формалдехид, бензен, амонијак.
Последици:
- Кардиоваскуларни заболувања: Хемикалиите во димот ги оштетуваат артериите и го зголемуваат ризикот од срцев и мозочен удар.
- Рак на белите дробови: Катранот и канцерогените супстанции се главни виновници.
- Хронични болести: Висок ризик од хронична опструктивна белодробна болест (ХОББ), емфизем и бронхитис.
- Пасивно пушење: Загрозува не само пушачот, туку и луѓето околу него.
2. Директно внесување на никотин (електронски цигари или никотински апарати)
Оваа метода често се смета за “помалку штетна”, бидејќи нема согорување на тутунот.
Штетни компоненти:
- Содржи никотин, ароматизирани хемикалии и, во некои случаи, токсични материи како тешки метали (олово, никел).
- Не содржи катран, но содржи други хемикалии што можат да се трансформираат во токсини при загревање.
Последици:
- Зависност од никотин: Никотинот е високо адиктивен и влијае врз мозокот, особено кај младите.
- Белодробни проблеми: Загреаните хемикалии можат да предизвикаат воспаление и оштетување на белите дробови (вклучувајќи “попкорн-бели дробови”).
- Кардиоваскуларни ризици: Никотинот го зголемува крвниот притисок и ризикот од срцеви болести.
- Долгорочни непознати ризици: Електронските цигари се релативно нови, па долгорочните ефекти сè уште се истражуваат.
Што е поопасно?
- Дим од цигари:
- Штетата е значително поголема поради широкиот спектар на токсични и канцерогени супстанции.
- Предизвикува поголема смртност и сериозни болести на белите дробови, срцето и крвните садови.
- Директно внесување никотин (електронски цигари):
- Помалку токсични од класичните цигари, бидејќи не се произведува катран и нема согорување.
- Сепак, никотинот е штетен за кардиоваскуларниот систем и создава зависност, со потенцијални долгорочни ризици.
Заклучок:
Вдишувањето на димот од цигари е значително поштетно поради токсичните супстанции кои се произведуваат при согорувањето.
Меѓутоа, директното внесување никотин преку електронски цигари не е безбедно и носи ризици, особено за младите и луѓето со постоечки здравствени проблеми. Најдобриот избор за здравјето е целосно избегнување на никотин во било која форма.
Пасивното пушење е опасно не само за пушачите, туку и за околината. Секој човек има право да живее во средина без тутунски чад. Со превземање на соодветни мерки, можеме да ги заштитиме себе и другите од штетните последици на оваа скриена закана. Превенцијата започнува со свесност, едукација и одговорност.
