Менопаузата претставува нов и важен период во животот на секоја жена. Потоа доаѓа соочувањето со крајот на едно поглавје и почетокот на ново, што е подеднакво важно.
Телото полека се повлекува од својата репродуктивна функција и носи низа физички и емоционални предизвици . Затоа, овој период е обележан со промени што ги доживува телото. Едукацијата за менопаузата и поддршката од здравствените работници и заедницата играат важна улога во помагањето на жените да се прилагодат на овие промени. Важно е да се напомене дека секоја жена ја доживува менопаузата на свој начин, пишува Стетоскоп .
Разликата помеѓу перименопаузата и менопаузата?
Перименопаузата и менопаузата се две фази во животот на жената, и обете се поврзани со прекин на менструалниот циклус .
Перименопаузата е преоден период што ѝ претходи на менопаузата и започнува неколку години пред нејзиниот почеток. Се манифестира со промени во менструалниот циклус, кој понекогаш може да стане нередовен, и токму затоа често се јавува хормонален дисбаланс.
Менопаузата , од друга страна, е период кога менструалниот циклус престанува. Поточно, менопаузата започнува кога жената нема менструален циклус цела година.
Симптоми
Симптомите што се појавуваат во перименопаузата постојат и во менопаузата, со исклучок на тоа што нема повеќе циклуси.
Перименопаузата е фаза во која има: нередовни циклуси, промени во обемот и времетраењето на крварењето, топли бранови, ноќно потење, несоница, промени во расположението, депресија, анксиозност, промени во здравјето на вагината (сувост, промени во еластичноста на вагиналните ѕидови, а потоа често се јавува болен сексуален однос).
Третманот е разновиден, лекарот може да препорача хормонска заместителна терапија , земање витаминска и минерална терапија за ублажување на симптомите на остеопороза (витамин Д, калциум), а може да се препорача и психотерапија.
Хормонални промени
Во перименопаузата и менопаузата, хормоналните промени се манифестираат со недостаток на естроген , AMH (анти-Милеровиот хормон, кој е индикатор за резерва на јајниците) исто така има ниски вредности во крвта , додека FSH и LH хормоните што ги лачи хипофизата се покачени бидејќи нема супресивен ефект на естрогенот. Сето ова (главно недостаток на естроген) доведува до губење на коскената маса и остеопороза, тие коски стануваат посклони кон фрактури. Намалувањето на естрогенот го зголемува ризикот од кардиоваскуларни заболувања , а тие стануваат водечки ризик кај жените во менопауза. Емоционалниот аспект на перименопаузата е исто така исклучително важен. Како што веќе споменавме, хормоналниот дисбаланс може да доведе до промени во расположението, анксиозност, депресија. Многу жени длабоко емоционално го доживуваат овој период како губење на младоста, поврзано со неизбежното прекинување на плодноста. Поддршката од семејството, пријателите и, доколку е потребно, професионалците е важна.
Хормонска терапија за ублажување на симптомите
Хормонската терапија вклучува земање на одредени хормонски препарати кои го компензираат недостатокот на естроген, најчесто со додавање на прогестагенски препарати . Секако, поради одредени ризици, оваа терапија може да ја препише само лекар. Таа одлука е исклучиво индивидуална и мора да се базира на внимателна проценка на придобивките и штетите, па затоа овој метод на лекување не е соодветен за секоја жена во овој период од животот. Методот на примена на оваа терапија е преку таблети, трансдермални фластери, трансдермални спрејови, креми и гелови . Терапијата може да трае неколку години, секако, со следење на здравјето на пациентката.
Ризици од хормонска терапија во третманот на симптомите
Ризиците од хормонската терапија се поврзани со земањето на хормонот естроген. Тие се следниве:
Ризикот од рак на дојка, кој е поврзан со времетраењето на терапијата, е поголем ако не се даваат прогестогени , кои имаат заштитна улога.
При почеста појава на рак на ендометриумот (слузница на матката), се препорачува и употреба на препарати со прогестогени .
Коагулабилноста на крвта се зголемува (поголема веројатност за спонтани згрутчувања на крвта ), со што се зголемува ризикот од длабока венска тромбоза, белодробна емболија, мозочен удар и срцев удар.
Важно е да се напомене дека кај жените на кои им е отстранета матката и јајниците хируршки, влегувањето во менопауза изгледа различно. Почетокот на менопаузата всушност настапува одеднаш, бидејќи отстранувањето на јајниците одеднаш го запира производството на естроген. Сите симптоми (топли бранови, ноќно потење, сувост на вагината итн.) често се посилни и поизразени отколку кај другите жени. Секако, нема перименопауза и нема менструално крварење. За овие жени се препорачува препарат со кој естрогенот се нанесува на кожата, во форма на спреј.
Препораки од доктор
Физичката активност е од големо значење за секого, вклучително и за жените во овој период од животот. Физичката активност влијае на зачувување на здравјето на коските , со што се намалува ризикот од остеопороза и фрактури. Исто така, одржува соодветна телесна тежина и придонесува за зачувување на мускулната маса, го подобрува кардиоваскуларното здравје и го подобрува квалитетот на спиењето.
„Би рекла дека е тешко да се најдат доволно зборови за да се опише важноста на физичката активност воопшто, а исто така и за жените во пубертет и менопауза. Секако, активноста ќе биде прилагодена на возраста, конституцијата, здравствената состојба и општите афинитети на жената, но треба да знаете дека сите совети можат да се добијат од експерти. Менопаузата не е крај, туку премин кон нов период од животот кој има свои убавини и предизвици. Погледнете ја силата и мудроста што сте ја стекнале во претходните децении и ќе сфатите дека секој период од животот е убав на свој начин.“
За да се ублажат состојбите што ја придружуваат перименопаузата, може да се преземат следниве чекори:
- исхрана богата со калциум и витамин Д (може да се користат и додатоци во исхраната),
- физичка активност соодветна на возраста, како што се аеробни вежби (одење, итн.),
- престанок со пушење, што го подобрува кардиоваскуларното здравје,
- здрава исхрана, одржување на нормална телесна тежина, хормонска заместителна терапија,
- редовни прегледи кај ревматолози, кардиолози, гинеколози…
