Повраќањето е рефлексно исфрлање на содржината од желудникот преку уста, и може да биде предизвикано од различни фактори, вклучувајќи:
- Инфекции и гастроинтестинални проблеми: Вирусни и бактериски инфекции, како што се гастроентеритис, се чест причинител на повраќање. Хранливи токсини од расипана храна, како и интоксикации, исто така можат да го предизвикаат.
- Болести на внатрешните органи: Проблеми со црниот дроб, панкреасот или жолчното кесе можат да предизвикаат мачнина и повраќање. Камења во жолчното кесе или воспаление на панкреасот може да доведат до овие симптоми.
- Трудност: Кај бремените жени, особено во првото тромесечие, е многу често да се појави повраќање поради хормонални промени.
- Движење и кинетоза: Возење во автомобил, патување со брод или авион може да предизвикаат повраќање кај некои луѓе, поради кинетоза.
- Стрес и анксиозност: Емоционалните фактори исто така можат да предизвикаат мачнина и повраќање, особено кај луѓе кои се чувствителни на стрес.
- Лекови и третмани: Некои лекови, како што се хемотерапијата или антибиотиците, можат да имаат несакани ефекти, меѓу кои е и повраќањето.
Дали е потребно лекување?
Потребата од лекување зависи од причината и тежината на повраќањето:
- Благо и краткотрајно повраќање (предизвикано од вирусни инфекции, лоша храна или движење) обично не бара специфично лекување и може да се третира со доволна хидрација и одмор.
- Хронично повраќање или повраќање кое трае подолго од 24 часа, придружено со силна болка во стомакот, дехидратација, висока температура или крв во повраќаницата, бара итен медицински преглед.
- Повраќање за време на бременост, доколку е често и интензивно, може да предизвика дехидрација и губење на тежина, па е важно да се консултирате со лекар за соодветен третман.
Во случај на било какво сомнение за сериозна причина, секогаш е најдобро да се консултирате со лекар.
Повраќањето може да предизвика одредени здравствени тегоби и иритации, особено ако е често и интензивно. Некои од најчестите проблеми кои можат да се појават како последица од повраќањето се:
- Дехидратација: Поради губењето на течности преку повраќање, може да дојде до дехидратација, особено ако повраќањето е придружено со дијареја. Симптомите на дехидратација вклучуваат сувост во устата, жед, намалено уринирање и чувство на замор.
- Електролитен дисбаланс: Со губењето на течности, се губат и електролити како натриум, калиум и хлориди. Ова може да доведе до слабост, конфузија и пореметувања на срцевиот ритам.
- Иритација на хранопроводот: Честото повраќање може да предизвика иритација на слузницата на хранопроводот, што води до чувство на печење и болка во грлото. Желучната киселина може да предизвика и воспаление (езофагитис) и болка при голтање.
- Мала оштетување на хранопроводот (Малори-Вајсов синдром): Повраќањето со силен напор може да доведе до мало крвавење или расцеп на слузницата на хранопроводот, што се манифестира со појава на мала количина на крв во повраќаницата.
- Стоматолошки проблеми: Желучната киселина која се враќа назад во устата за време на повраќањето може да го оштети забниот емајл и да предизвика појава на кариес и чувствителност на забите.
-
Умор и слабост: Честото повраќање може да ја исцрпи телесната енергија, што може да доведе до чувство на слабост и замор, бидејќи телото не добива доволно хранливи материи.
Ако се јават некои од овие тегоби поради честото повраќање, важно е да се консултирате со лекар за да се утврди причината и да се преземат мерки за заштита на здравјето. Навременото лекување може да спречи компликации и да помогне за побрзо опоравување.
Постојат различни лекови и природни лекови кои можат да помогнат во ублажување или спречување на повраќањето, во зависност од причината и тежината на симптомите. Еве ги најчестите опции:
Лекови за ублажување на повраќањето
- Антиеметици: Оваа група лекови се користи директно за ублажување на повраќањето. Некои од најчесто користените антиеметици се:
- Метоклопрамид (Примперaн): Го зголемува движењето на желудникот и цревата, што помага да се намали мачнината и повраќањето.
- Домперидон: Сличен на метоклопрамид, се користи за намалување на мачнина и подобрување на празнењето на желудникот.
- Ондансетрон: Често се користи за повраќање предизвикано од хемотерапија или постоперативно повраќање.
- Антихистаминици: Некои лекови, како што се дименхидринат (Драмина), се користат за превенција на повраќање предизвикано од кинетоза (морска болест или движење).
- Инхибитори на протонска пумпа и антациди: Ако повраќањето е предизвикано од прекумерна желудочна киселина или гастроезофагеален рефлукс, лекови како омепразол или антациди (на пример, ренние) можат да помогнат.
Важно е да се консултирате со лекар пред да користите било кој од овие лекови, особено ако се работи за хронично или интензивно повраќање.
Природни лекови и домашни третмани
- Ѓумбир: Е еден од најпознатите природни лекови за мачнина и повраќање. Чајот од ѓумбир или ѓумбир во свежа или сушена форма може да помогне во смирување на стомакот. Може да се консумира како чај или да се џвака свежо парче ѓумбир.
- Нане (мента): Нането има смирувачки ефект врз стомакот. Чајот од нане или само џвакање на неколку свежи листови од мента може да помогне при мачнина.
- Ким и анасон: Овие зачини можат да помогнат при дигестивни проблеми, вклучувајќи и мачнина. Чајот од ким или анасон може да го ублажи стомакот и да спречи повраќање.
- Лимон: Мирисот на свежо исечен лимон или консумацијата на мала количина лимонов сок со вода може да помогне во смирување на мачнината.
- Оризова вода: Варењето на бел ориз и консумирање на течноста што останува може да помогне при гастроинтестинални проблеми и мачнина.
- Хидрација: Пиење мали голтки вода, електролитни раствори или чаеви може да помогне во превенција на дехидратација и да го смири стомакот.
- Крекери и лесна храна: Консумирање на мали количини лесна храна, како крекери или суви тостови, може да го намали чувството на мачнина.
Природните лекови обично се безбедни, но ако симптомите се сериозни или продолжуваат подолго време, препорачливо е да се консултирате со лекар.
