Прим. д-р Лидија Бисеркоска-Атанасовска: Има ли решение за прекумерното потење?

Пишува: Прим. д-р Лидија Бисеркоска Атанасовска

Дерматовенеролог

Прекумерното потење или хиперхидроза е честа појава и претставува несвесна реакција на телото како одговор на зголемување на телесната температура, на емоционални возбуди или психички напори.Потењето е под контрола на нерви што се дел од автономниот нервен систем, кој контролира многу несвесни функции на телото и на работата на потните жлезди често влијаат и многу фактори, како што се температурата и влагата на околината, хормонални, нервни и метаболни нарушувања, разни лекови…

Најчесто прекумерно потење е т.н. симетрична хиперхидроза, односно потење што е локализирано најчесто на двете дланки, на стапалата, потење под пазувите, на лицето и на косматиот дел од главата, или пак комбинација од сето ова.

За поставување на дијагноза на примарна хиперхидроза, неопходна е долгогодишна историја на прекумерно потење, како и клинички преглед на пациентот.

Причината за ова потење е непозната, а почнува во тинејџерските години и е со тенденција за намалување со возраста. Наспроти локализираната, генерализирана хиперхидроза е потење кога е зафатено целото тело. Тоа е последица од инфекции, хормонални промени (менопауза), шеќерна болест, зголемена функција на тироидната жлезда или лекови како што е флуоксетин (антидепресив). Понекогаш и за овој тип потење не може да се открие причината.

И двата типа потење се видливи – влажна облека, потни дланки, влажен врат и коса.

Што влијае на работата на потните жлезди?

Тем­пе­ра­ту­ра­та на око­ли­на­та

Вла­га­та на око­ли­на­та

Хор­мо­нал­ни на­ру­шу­ва­ња

Нерв­ни на­ру­шу­ва­ња

Ме­та­бол­ни на­ру­шу­ва­ња

Раз­ни ле­ко­ви

 

ТРЕТМАН И ЛЕКУВАЊЕ

Лекарот може да направи неколку теста за инфекција, шеќерна болест или за разни други состојби и, ако постои причина, прекумерното потење може да се излекува. Повеќето луѓе веќе имаат пробано голем број антиперспиранти што ги има на пазарот. Ако со нив не се контролира потењето, треба да се јавите на лекар-дерматолог.

Во тие комерцијално достапни антиперспиранти има активна состојка алуминиумхлорид. Препарати со висока концентрација се препишуваат за прекумерно потење аксиларно (под пазуви), стапала и дланки, а пак формалин во течна состојба е дозволен само за стапала. Во лекувањето на прекумерното потење се применува и т.н. јонтофореза. Тоа е постапка при која се употребува електрицитет за да се „исклучат“ потните жлезди. Овој третман најчесто е ефективен за рацете и за нозете. Терапијата трае 10-20 минути и се повторува неколку пати.

Хипердрозата може да се лекува и со botulinum toksin, кој може да се инјектира во мали дози и притоа се блокира работата на нервите што ги активираат потните жлезди. Оваа терапија навистина дејствува веднаш, ефектот трае вообичаено шест месеци, а третманот може да се повторува најчесто за потење под пазувите, но не на поголеми регии. На кожата се нанесува анестетски крем, но овој дел вообичаено и не е толку чувствителен на болка. За стапала и за дланки поретко се употребува ботокс, бидејќи може да предизвика преодна слабост на екстремитетите, а и постапката е болна.

Во третирањето на прекумерното потење се вклучени хируршки методи, како и лекови. Од доменот на хирургијата може да се применат симпатектомија, киретирање или отстранување на жлездите.

Симпатектомија е хируршки метод што се употребува за зголемено потење пред сѐ на дланки, но останува чувство на топли и суви дланки. Многу чест и сериозен и несакан ефект е зголемување на потењето на другите делови од телото, што може да ја влоши целокупната состојба. Други хируршки методи, како што се отстранување на жлездите или киретирање, се применуваат само за хиперхидроза под пазуви. Антихолинергичните лекови го блокираат хемискиот сигнал од нервите до потните жлезди, но притоа многу често има несакани ефекти, како проблеми со видот, констипација и проблеми со мокрењето, па не мо же да се постигне зголемување на дозата на лекот за да може да се контролира потењето.

Најчести причини за потење на целото тело

Ин­фек­ции

Хор­мо­нал­ни про­ме­ни (ме­но­па­у­за)

Ше­ќер­на бо­лест

Зго­ле­ме­на функ­ци­ја на ти­ро­ид­на­та жлез­да

Ле­ко­ви (некои антидепресиви)

Не­поз­на­та при­чи­на

САМОПОМОШ

Ако не е можен третман или нема доволен ефект од него, важно е пациентот да ги забележи кај себе сите негови состојби и ситуации што му предизвикуваат потење и да ги избегнува. На тој начин можеме самите да си помогнеме во справувањето со прекумерното потење. Тие ситуации се: престој во места со зголемена температура, брзање, пиење алкохол, јадење зачинета храна…