Пишува: Проф. д-р Горица Брешковска
Пулмолог
Во последните години се забележува драматичен пораст на алергиските заболувања во светот. Овој тренд не ги заобиколува ниту високоразвиените земји ниту земјите во развој. Се проценува дека околу 80 милиони луѓе во Европа страдаат од некое алергиско заболување: алергиска астма, алергиски ринитис, алергија на храна, кожни алергиски проблеми – алергиски егзем и уртикариа. Проблемите со алергии веќе не се ограничени само во одредена сезона или одреден регион, што делумно се должи на влијанието на надворешната средина: луѓето се изложени намногубројни супстанции. Начинот на живеење, минување на поголемиот дел од денот во затворени простории исто така оневозможува одбегнување на големи концентрации на алергени. Психолошкиот стрес кој е составен дел на современото живеење негативно влијае на алергиските заболувања.
Раното откривање на алергиските заболувања – алергиски тестови, тестови за процена на белодробната функција, дилататорен тест, провокациони тестови, лабораториски анализи и примена на современа терапија овозможува да се обезбеди нормален живот без ограничување на секојдневните активности кај пациентите.
Алергиите обично се јавуваат во едно семејство. Ако двата родители се алергични, или само мајката, поголеми се шансите за развој на алергија кај децата. Алергиските заболувања претставуваат голем товар не само за болните туку и за здравствениот систем на земјата заради цената на лекувањето, особено во болнички услови.
Постојат илјадници алергени во природата, но генерално луѓето не реагираат на нив. За разлика од тоа, оние со алергија реагираат пречувствително и развиваат алергиска реакција. Најчестите алергени се наоѓаат секаде околу нас и се причина за појава на алергиска реакција: полени, микрокрлежи во домашна прашина, отрови од инсекти, мувла, влакна од животни…
Во пролетните месеци, почнувајќи од февруари, доминираат сезонските – поленски алергии (дрвја, трева, цвеќиња). Тие се причина за појава на непријатните симптоми и тегоби кои се јавуваат во овој период од годината. Најрано цветаат дрвјата, меѓу кои се: чемпреси, леска, бреза, бука, даб. Во мај се актуелни полените од трева, а во јуни полените од липа, која е особено застапена кај нас. Микрокрлежите во домашната прашина предизвикуваат целогодишна алергија која прави и дополнителни проблеми во лекувањето.
Се проценува дека околу 80 милиони луѓе во Европа страдаат од некое алергиско заболување: алергиска астма, алергиски ринитис, алергија на храна, кожни алергиски проблеми – алергиски егзем и уртикариа.
Особено опасни и животозагрозувачки се алергиските реакции кои се јавуваат како резултат на убод од инсекти: пчели, оси, стршни и можат да завршат и фатално кај луѓето преосетливи на отровот од овие инсекти. Само брзата и навремена лекарска помош или самопомош може да го спаси животот. Кои алергиски симптоми ќе се манифестираат во контакт со одреден алерген ќе зависи од начинот на неговото внесување.
Алергените кои се вдишуваат – полени, прашина, влакна од животни, мувли и др., во контакт со слузокожата на носот и дишните патишта предизвикуваат чешање, затнатост или секреција од носот, кивање, кашлица, свирење во градите, отежнато дишење.
Алергените кои доаѓаат во контакт со очите предизвикуваат чешање, солзење и црвенило. Внесување храна на која сте алергични може да предизвика гадење, повраќање,стомачни болки, дијареја, па и животозагрозувачки реакции. Кога алергенот ќе дојде во контакт со кожата може да се јави осип, чешање или лупење на кожата.
Од концентрацијата на алергените во средината и степенот на преосетливост ќе зависи и тежината на симптомите. Во поленската сезона, количеството на полени во воздухот се зголемува ако времето е топло, суво и ветровито. Кога времето е студено, влажно и врнежливо, најголемиот дел од полените се испираат и паѓаат на земјата, со што се намалува ризикот од алергиска реакција. Поради тоа, алергичните пациенти од година во година можат да манифестираат различна тежина на симптомите.
За разлика од сезонската поленска алергија, преосетливоста на микрокрлежи претставува големи измачувачки проблем кој е присутен во текот на целата година. Секако дека првиот чекор во решавањето на здравствените проблеми кои се резултат на алергиско заболување е препознавање, дијагностицирање и одредување на соодветна терапија. Раното откривање на алергиските заболувања – алергиски тестови, тестови за процена на белодробната функција, дилататорен тест, провокациони тестови, лабораториски анализи и примена на современа терапија овозможува да се обезбеди нормален живот без ограничување на секојдневните активности кај пациентите.
