Во менопаузата, поради намаленото ниво на естроген и прогестерон, во половите органи на жената се случуваат значајни промени, вклучувајќи:
- Вагинална атрофија – Вагиналната слузница станува потенка, посува и помалку еластична, што може да доведе до непријатност или болка при сексуален однос (диспареунија).
- Намалена вагинална секреција – Се намалува природната влажност, што може да предизвика чувство на сувост и иритација.
- Промени во pH вредноста – Вагиналната средина станува помалку кисела, што ја зголемува подложноста на инфекции (вагинални инфекции и уринарни инфекции).
- Намалена еластичност на вагиналните ѕидови – Ова може да доведе до чувство на затегнатост или намалена чувствителност при однос.
- Промени во вулвата – Ткивото на вулвата станува потенко, а може да се забележи и повлекување на малите усни.
- Ослабен тонус на карличните мускули – Може да доведе до пролапс на вагината или мочниот меур, што предизвикува уринарна инконтиненција.
- Намалено либидо – Поради хормонските промени, кај некои жени може да се намали сексуалната желба.
За ублажување на овие симптоми, често се препорачуваат хормонска терапија, вагинални естрогени, лубриканти или промени во начинот на живот.
Вагинална атрофија (атрофичен вагинитис) е состојба што се јавува кога вагиналната слузница станува потенка, посува и помалку еластична поради намаленото ниво на естроген. Ова најчесто се случува во менопаузата, но може да се јави и кај жени кои поминале низ хируршка менопауза, доење, употреба на хормонални терапии или третмани како хемотерапија.
Симптоми на вагинална атрофија:
- Сувост и иритација во вагиналната област
- Чувство на печење или чешање
- Болка или непријатност при сексуален однос (диспареунија)
- Намалена вагинална еластичност
- Зголемен ризик од вагинални инфекции
- Пореметувања во уринарниот систем (чести инфекции, уринарна инконтиненција, често мокрење)
Третман и олеснување:
- Вагинални лубриканти и навлажнувачи – Помагаат за ублажување на сувоста.
- Локални естрогени (вагинални кремови, песари, таблети) – Директно ја обновуваат вагиналната слузница.
- Системска хормонска терапија – Кај жени со посилни симптоми, доколку нема контраиндикации.
- Редовна сексуална активност – Го поттикнува протокот на крв и ја одржува еластичноста на ткивото.
Ако симптомите значително влијаат на квалитетот на животот, најдобро е да се консултирате со лекар за најсоодветен третман.
Намалена вагинална секреција
Намалената вагинална секреција е чест симптом кај жените во менопауза и се јавува како резултат на падот на нивото на естроген. Естрогенот игра клучна улога во одржувањето на влажноста, еластичноста и здравјето на вагиналната слузница.
Причини за намалена вагинална секреција:
- Менопауза – Намаленото производство на естроген води до сувост и атрофија на вагиналната слузница.
- Доенчење – Хормоналните промени за време на лактацијата може да предизвикаат привремена сувост.
- Хормонални терапии и лекови – Одредени контрацептивни пилули, антидепресиви и антихистаминици можат да ја намалат вагиналната влажност.
- Хируршка менопауза (отстранување на јајниците) – Води до ненадеен пад на естрогенот и сувост.
- Стрес и анксиозност – Психолошките фактори можат да влијаат на вагиналната секреција.
- Недоволна сексуална стимулација – Природната лубрикација се зголемува со возбудата, па без адекватна стимулација може да се јави сувост.
Симптоми на намалена вагинална секреција:
- Чувство на сувост, затегнатост и иритација
- Чешање или печење во вагиналната област
- Болка при сексуален однос (диспареунија)
- Зголемен ризик од вагинални инфекции поради нарушена pH рамнотежа
Третмани и решенија:
- Лубриканти на водена основа – Го намалуваат триењето и ја подобруваат удобноста при однос.
- Вагинални навлажнувачи – Помагаат во одржување на влажноста на подолг рок.
- Локални естрогени (кремови, песари, таблети) – Директно ја обновуваат вагиналната мукоза.
- Хормонска терапија (HTZ) – Системска терапија за оние со поизразени симптоми.
- Редовна сексуална активност – Го поттикнува протокот на крв и ја стимулира природната секреција.
- Здрава исхрана и хидратација – Храната богата со фитоестрогени (соја, ленено семе) може да помогне.
Ако сувоста предизвикува значителен дискомфорт, препорачливо е да се консултирате со лекар за најсоодветен третман.
Промени во pH вредноста во вагината во менопаузата
Во репродуктивниот период, вагиналното pH е нормално кисело (помеѓу 3.5 и 4.5) благодарение на лактобацилите, корисни бактерии кои произведуваат млечна киселина. Оваа кисела средина помага да се спречат инфекции со штетни бактерии и габички.
Со менопаузата, поради падот на естрогенот, се намалува бројот на лактобацили, а pH вредноста станува побазна (над 4.5–6.5).
Последици од променетото pH:
- Зголемен ризик од вагинални инфекции – Намалената киселост создава поволни услови за раст на штетни бактерии и габички, што може да доведе до бактериска вагиноза или габични инфекции.
- Зголемена сувост и иритација – Алкалната средина ја нарушува природната влажност на вагината.
- Лош мирис или абнормален исцедок – Појава на непријатен мирис или белузлав/сив исцедок може да укажува на инфекција.
- Зголемен ризик од уринарни инфекции (УТИ) – Близината на вагината и уринарниот тракт значи дека промените во pH може да придонесат за чести инфекции.
Како да се одржи здрава pH рамнотежа?
- Локални естрогени (кремови, песари, таблети) – Ги обновуваат лактобацилите и ја враќаат киселоста.
- Пробиотици за вагинално здравје – Пробиотички додатоци или храна богата со пробиотици (јогурт, кефир) можат да помогнат.
- Избегнување на агресивни сапуни и душирање – Овие производи дополнително ја нарушуваат природната pH рамнотежа.
- Редовна сексуална активност – Помага во одржување на вагиналното здравје преку зголемен проток на крв.
- Хидратација и урамнотежена исхрана – Исхрана богата со фитоестрогени (соја, ленено семе) може да придонесе за подобра хормонална рамнотежа.
Ако има знаци на инфекции или значителен дискомфорт, најдобро е да се консултирате со лекар.
Намалена еластичност на вагиналните ѕидови во менопаузата
Со менопаузата, поради падот на нивото на естроген, вагиналните ѕидови стануваат потенки, посуви и помалку еластични. Оваа состојба е дел од вагиналната атрофија и може да предизвика непријатност, особено при сексуален однос или физички активности.
Причини за намалена еластичност:
- Намален естроген → Го намалува протокот на крв во вагиналните ткива, што води до слабеење на колагенските и еластичните влакна.
- Намалена вагинална секреција → Сувоста ја влошува флексибилноста и удобноста на вагината.
- Недоволна сексуална активност → Без редовна стимулација, ткивото може да стане покруто и послабо.
- Породување или хируршки интервенции → Можат да придонесат за намалена цврстина на вагиналните ѕидови.
- Општо стареење и намалување на колагенот → Слично како што кожата губи еластичност со стареењето, истото се случува и со вагиналното ткиво.
Симптоми:
- Чувство на затегнатост или непријатност во вагиналната област
- Болка при сексуален однос (диспареунија)
- Намалена осетливост и задоволство при секс
- Зголемена подложност на микро-пукнатини и иритации
- Понекогаш чувство на “лабавост” или промена во вагиналниот тонус
Решенија и третман:
- Локални естрогени (кремови, песари, таблети) – Го обновуваат вагиналното ткиво и ја подобруваат еластичноста.
- Редовна сексуална активност – Го стимулира протокот на крв и го одржува вагиналното ткиво активно.
- Вагинални навлажнувачи и лубриканти – Помагаат во намалување на триењето и непријатноста.
- Карлични вежби (Кегелови вежби) – Ги зајакнуваат мускулите околу вагината и ја подобруваат нејзината функција.
- Ласерски и радиофреквентни третмани – Некои медицински процедури помагаат во стимулирање на колагенската продукција.
- Здрава исхрана и хидратација – Исхраната богата со фитоестрогени (соја, ленено семе) може да има благоповолен ефект.
Ако симптомите значително влијаат на квалитетот на животот, најдобро е да се консултирате со гинеколог за најсоодветен третман.
Промени во вулвата при менопауза
Во менопаузата, намалувањето на нивото на естроген и колаген доведува до значајни промени во структурата и функцијата на вулвата (надворешните гениталии). Овие промени може да предизвикаат дискомфорт и да влијаат на сексуалното и уринарното здравје.
Најчести промени во вулвата:
-
Проредување и атрофија на кожата
- Кожата на вулвата станува потенка, посува и помалку еластична, што ја прави подложна на иритации и микропукнатини.
-
Намалување на големината на срамните усни
- Малите и големите усни (лабии) може да станат потенки и помалку изразени поради губење на масното ткиво и колагенот.
-
Намалена влажност и заштитен слој
- Намалената секреција од Бартолиновите жлезди доведува до сува и чувствителна кожа, што може да предизвика чешање и иритација.
-
Промена во бојата на вулвата
- Поради намалениот проток на крв, кожата на вулвата може да стане побледа или потемна, зависно од индивидуалната пигментација.
-
Намалена чувствителност или зголемена иритација
- Клиторисот може да стане помалку чувствителен, што може да влијае на сексуалното задоволство.
- Некои жени искусуваат зголемена чувствителност или чувство на печење.
-
Зголемен ризик од иритации и инфекции
- Намалената влажност и промена во pH вредноста ја прават вулвата подложна на бактериски и габични инфекции.
-
Ослабување на кожата околу уретрата
- Може да доведе до чувство на уринарна итност, инконтиненција или зголемен ризик од уринарни инфекции (УТИ).
Како да се ублажат овие симптоми?
✔ Лубриканти и вагинални навлажнувачи – Помагаат во намалување на сувоста и иритацијата.
✔ Локални естрогени (кремови, песари, таблети) – Ја враќаат влажноста и еластичноста на ткивата.
✔ Карлични вежби (Кегелови вежби) – Ги зајакнуваат мускулите околу вулвата и уретрата.
✔ Избегнување на агресивни сапуни и парфимирани производи – За да се спречи дополнително сушење и иритација.
✔ Носење памучна долна облека – Овозможува подобра циркулација на воздух и спречува иритации.
✔ Редовна сексуална активност – Го подобрува протокот на крв и ја одржува еластичноста на ткивата.
✔ Здрава исхрана богата со фитоестрогени (соја, ленено семе) – Може да помогне во балансирање на хормоните.
Ако симптомите предизвикуваат сериозен дискомфорт, најдобро е да се консултирате со гинеколог за соодветен третман.
Ослабен тонус на карличните мускули во менопаузата
Со менопаузата и стареењето, карличните мускули постепено ја губат својата сила и еластичност. Ова може да доведе до неколку проблеми, вклучувајќи уринарна инконтиненција, пролапс на органите во карличната област и намалена сексуална чувствителност.
Причини за ослабување на карличните мускули:
✔ Намален естроген → Води до губење на мускулниот тонус и еластичноста на сврзното ткиво.
✔ Гравитациски ефект и стареење → Со текот на времето, карличните органи се спуштаат пониско.
✔ Бременост и пораѓај → Оштетувањата на мускулите од претходни бремености може да станат поизразени во менопаузата.
✔ Недостаток на физичка активност → Без редовна стимулација, мускулите се слабат.
✔ Зголемена телесна тежина → Поголемиот притисок на карличната област го влошува тонусот на мускулите.
✔ Хроничен запек или кашлица → Долготрајниот напор може да ги ослаби карличните мускули.
Симптоми на ослабени карлични мускули:
🔹 Уринарна инконтиненција (неволно испуштање на урина при кивање, кашлање, смеење или физичка активност).
🔹 Пролапс на карличните органи (спуштање на мочниот меур, матката или ректумот во вагиналниот канал).
🔹 Намалена сексуална чувствителност и задоволство поради намален тонус на вагиналните ѕидови.
🔹 Тежина или притисок во долниот дел на стомакот.
Како да се зајакнат карличните мускули?
✅ Кегелови вежби – Најефективен начин за јакнење на карличните мускули. Вклучуваат стискање и опуштање на мускулите околу уретрата и вагината (3×10 повторувања дневно).
✅ Јога и пилатес – Помагаат во подобрување на мускулната контрола и јакнење на карличното дно.
✅ Редовна физичка активност – Пешачење, пливање или лесни вежби помагаат за одржување на мускулниот тонус.
✅ Одржување на здрава телесна тежина – Намалува притисок врз карличните органи.
✅ Вагинални тежини или топчиња – Помагаат во зајакнување на вагиналните мускули.
✅ Електростимулација на карличното дно – Медицински третман за подобрување на мускулната функција.
✅ Хормонска терапија (локални естрогени) – Може да помогне во одржување на силата и еластичноста на мускулите.
Ако слабеењето на карличните мускули предизвикува значителни проблеми, важно е да се консултирате со лекар за соодветен третман или физиотерапија за карличното дно.
Намалено либидо во менопауза
Намаленото либидо (сексуалната желба) е чест симптом за време на менопаузата и може да биде последица на различни физички, хормонални и психолошки фактори. Падот на нивото на естроген, тестостерон и прогестерон, како и другите промени што се случуваат во телото на жената, може да влијаат на сексуалната желба.
Причини за намалено либидо:
-
Хормонски промени
- Падот на естроген – Естрогенот игра важна улога во сексуалната желба, а неговото намалување може да предизвика вагинална сувост, болка при сексуален однос и севкупно намалување на сексуалната желба.
- Намален тестостерон – Иако тестостеронот е познат како машки хормон, тој исто така влијае на сексуалната желба кај жените. Неговото намалување може да ја намали сексуалната возбуда.
- Намален прогестерон – Може да влијае на расположението и енергијата, што индиректно може да ја намали сексуалната желба.
-
Физички промени
- Вагинална сувост и болка при сексуален однос – Намалениот естроген води до вагинална атрофија, што може да ја направи сексуалната активност болна и непријатна.
- Намалена енергија и замор – Многу жени во менопауза се соочуваат со умор и депресија, што може да го намали нивното либидо.
- Промени во телесната форма – Некои жени се чувствуваат помалку привлечни поради промените во телесната тежина, што може да влијае на нивната самодоверба и сексуално задоволство.
-
Психолошки фактори
- Депресија и анксиозност – Психолошките состојби, како депресија и стрес, може да го намалат либидото.
- Тревожност поради стареење – Чувството на стрес и страв за стареење може да влијае на сексуалната желба.
- Динамика во односите – Промените во односот со партнерот, како што се недостатокот на интимност или комуникација, можат да ја намалат сексуалната желба.
Како да се подобри либидото?
-
Хормонска терапија
- Естрогенска терапија (локални или системски) може да помогне да се врати влажноста на вагината и да се подобри сексуалната функција.
- Тестостеронска терапија – Некои жени може да се користат со тестостеронска терапија за да ја зголемат сексуалната желба.
-
Сексуална терапија и советување
- Разговори со терапевт или психолог за да се решат психолошките и емоционалните бариери кои влијаат на либидото.
- Третмани кои вклучуваат работа на односот и комуникацијата со партнерот.
-
Физичка активност
- Редовните вежби, како што се јога, пилатес, и кардио, може да го зголемат протокот на крв и енергијата, што позитивно влијае на сексуалната желба.
-
Здрава исхрана
- Исхраната богата со фитоестрогени (соја, ленено семе) и антиоксиданси може да помогне во одржување на хормоналната рамнотежа.
- Продукти кои го стимулираат протокот на крв, како што се црвеното вино, темниот чоколадо, и зеленчук.
-
Промена на сексуалната активност
- Лубриканти и вагинални навлажнувачи за да се намали болката и неудобноста при сексуален однос.
- Вклучување на нови техники и нови сексуални активности кои може да ја зголемат возбуда и задоволство.
-
Пониска тревожност и стрес
- Техники за релаксација, како што се медитација, длабоко дишење, или масажа, можат да помогнат во намалување на стресот и зголемување на либидото.
