Аортата е главна артерија која носи крв директно од срцето. Кога срцето ја истиснува крвта, залистокот кој се наоѓа на почетокот на аортата овозможува крвта да се движи во една насока од срцето кон артеријата. Со текот на времето поради дегенеративни промени, механичките функции на залистокот може да бидат нарушени. Во случаи на аортна стеноза, залистокот може да биде стеснет и да не се отвора целосно.
Еден дел од пациентите со аортна стеноза можно е да се откријат при вообичаен лекарски преглед. Имено, аортната стеноза произведува многу карактеристичен и гласен шум на срцето кој е релативно едноставно да се воочи при реглед со стетоскоп. Наодот на шумот тогаш станува повод за дополнителни испитувања, во прв ред ехо на срце. Сепак, голем дел од пациентите со оваа болест на лекар се јавуваат поради појава на тегоби. Три од нив се класични, карактеристични симптоми кои ги наведуваат пациентите со аортна стеноза: болка во градите (ангина пекторис, слична на онаа кај коронарни болести), задишување при напор (диспнеа) и несвестици (синкопа).
Аортната стеноза обично се јавува кај повозрасни пациенти, но, исто така, може да се јави и кај деца и бебиња со истите симптоми како кај возрасните.
Оваа болест може да нема никакви симптоми многу години. Тоа е причината зошто на деца кои ја имаат болеста уште од раѓање, болеста им се дијагностицира дури во текот на тинејџерските години. Симптомите може да се појават подоцна во животот после подолго постепено прогресивно стеснување. Со тек на годините настапува стеснување на отворот на аортната валвула. Процесот трае подолг временски период и првите симптоми веќе се знак за напредната болест.
Причини
Најчеста причина за аортната стеноза е прележана ревматска треска, поретки причини се прележана бактериска инфекција на аортната валвула. Поранлива е кога е бикуспидна аортната валвула.
Вроден срцев дефект. Аортната валвула нормално се состои од три листа. Но, понекогаш се раѓаат дечиња со само две или четири ливчиња. И покрај тоа што овие залистоци функционираат нормално, кај нив се јавуваат проблеми – најчесто аортна стеноза порано во животот. Затоа е потребна редовна кардиолошка контрола порано во животот и следење со ехо.
Калцификации на залистокот. Со текот на годините, на срцевите залистоци може да се акумулираат депозити на калциум. Присутноста на овие депозити влијае на еластичноста на залистоците, кои со текот на време стануваат се покрути и ја губат еластичноста. Тоа ја нарушува механичката функција на залистоците и тие потешко се отвораат. Таа состојба е поврзана со возраста и е типична за мажи над 65-годишна возраст и жени над 75.
Ревматска треска. Стрептококните инфекции на грлото може да се пренесат и на срцевите залистоци, најчесто на митралниот залисток, но понекогаш и на аортниот. Лечењето на овие состојби е со антибиотици, но промените на залистоците може да доведат до состојба на аортна стеноза.
Тешката аортната стеноза е механичка опструкција на крвотокот и најчесто се решава со замена на залистокот. Понекогаш е возможна и реконструкција на залистокот. Оштетените залистоци може да се заменат механички или со биолошки залисток (протеза).
Според препораките на Американската асоцијација за срцеви болести (American Heart Association), во денешно време трендот во третманот на залистоците е насочен кон примена на биолошките залистоци. И покрај тоа што по извесен период од околу 15 години е потребна повторна замена на залистокот, овие пациенти генерално живеат подолго.