На денот кога во светот и кај нас се одбележува денот на дијабетесот, ние се одлучивме да ви ги воочиме промените во организмот кој доведуваат до дијабетес тип2, состојба едноставно наречена предијабетес.
Предијабетес укажува на повисоки од нормалните нивоа на шеќер во крвта, но не доволно високи за дијабетес тип 2. Можете да ја поправите оваа состојба со промени во животниот стил.
Можеби имате поголема веројатност да развиете предијабетес ако сте над 45 години, имате прекумерна тежина или сте дебели, јадете помалку хранлива храна или водите седентарен начин на живот.
Предијабетес се дијагностицира со крвни тестови како што се A1C или тест за гликоза во плазмата на гладно и може да се контролира со диета, вежбање и, доколку е потребно, лекови.
Ако добиете дијагноза на предијабетес, тоа значи дека имате повисоко од нормалното ниво на шеќер во крвта. Но, тоа не е доволно високо за да се квалификува како дијагноза на дијабетес.
Според преглед од 2014 година, долгорочните податоци сугерираат дека промените во животниот стил можат да го намалат ризикот од напредување на предијабетес во дијабетес дури 10 години. Студија од 2019 година покажа дека 5% до 15% од предијабетес кај луѓето напредува во дијабетес секоја година.
Предијабетесот може да доведе и до други здравствени состојби, вклучувајќи срцеви заболувања и мозочен удар.
Други имиња
Лекар или здравствен работник може да се осврне на предијабетес како следново:
нарушена толеранција на гликоза (IGT), што значи дека имате повисок од нормалниот шеќер во крвта по оброкот
нарушена гликоза на гладно (IFG), што значи дека имате повисок од нормалниот шеќер во крвта наутро пред јадење
ниво на хемоглобин A1C помеѓу 5,7% и 6,4%
Кои се симптомите на предијабетес?
Предијабетесот нема јасни симптоми. Некои луѓе може да доживеат состојба наречена акантоза нигриканс, што е знак на инсулинска резистенција. Вклучува развој на темни, дебели и често кадифени делови од кожата. Може да биде поврзано со синдром на полицистични јајници (PCOS).
Оваа промена на бојата обично се јавува околу: лакти, колена, врат, пазуви,зглобови на прсти.
Ако ви е дијагностициран предијабетес, важно е да разговарате со лекар ако почувствувате:
зголемена жед, зголемено мокрење, особено ноќе, замор, заматен вид, рани или посекотини кои не заздравуваат.
Ова се симптоми типични за дијабетес тип 2 и може да укажуваат дека вашиот предијабетес напредувал во дијабетес тип 2. Лекарот може да нарача серија тестови за да го потврди ова.
Кои се причините за предијабетес?
Вашиот панкреас ослободува хормон наречен инсулин кога јадете, така што шеќерот од крвта се движи во клетките на вашето тело и служи како извор на енергија. На тој начин инсулинот помага да се намали нивото на шеќер во крвта.
Причините за предијабетес се слични на оние на дијабетесот, иако се во порана фаза. Тие првенствено се состојат од:
Инсулинска резистенција: Инсулинска резистенција се јавува кога вашите клетки не реагираат правилно на инсулин.
Зголемено метаболичко нарушување: Зголеменото метаболичко нарушување е резултат и на влошување на хипергликемијата (висок шеќер во крвта) и на инсулинската резистенција.
Нормалното ниво на гликоза во крвта на гладно е 99 mg/dL или помалку, додека хипогликемијата (ниска гликоза во крвта) е под 70 mg/dL.
Ако имате предијабетес, нивото на гликоза во крвта на гладно ќе се зголеми на 100 до 125 mg/dL. Откако нивото на гликоза во крвта на гладно ќе надмине 125 mg/dL, ќе добиете дијагноза за дијабетес.
Фактори на ризик за предијабетес
Предијабетес може да се појави кај секого, но одредени фактори можат да ги зголемат шансите за развој на состојбата.
Истражувањата сугерираат дека предијабетес е силно поврзан со факторите на животниот стил и генетиката. Еве некои од главните фактори на ризик за предијабетес:
Возраст: Луѓето постари од 45 години се изложени на поголем ризик од предијабетес, иако повеќе деца и адолесценти се дијагностицирани со предијабетес и дијабетес од кога било досега.
Телесна тежина: Ако имате индекс на телесна маса (ИТМ) поголем од 25, лекарот можеби ќе сака да направи скрининг за предијабетес.
Обем на струкот: Повеќе маснотии околу струкот отколку околу колковите може да го зголемат ризикот од предијабетес. Можете да го измерите овој фактор на ризик со проверка дали вашиот струк е 40 инчи или повеќе ако сте лице кое е назначено за машко при раѓање и 35 инчи или повеќе ако сте лице кое е назначено за женско при раѓање.
Раса и етничка припадност: Истражувањата покажаа дека предијабетес се јавува со поголема стапка кај луѓе кои се Афроамериканци, Азијци, Хиспанци, жители на Алјаска, жители на Пацифичките острови или Индијанци. Нееднаквостите во ресурсите, како што е пристапот до здравствена заштита, веројатно може да бидат фактор за оваа повисока преваленца, според доверливиот извор на Центрите за контрола и превенција на болести (CDC).
Исхрана: Редовното консумирање црвено месо, преработено месо, алкохол и пијалоци засладени со шеќер може да го зголеми ризикот од развој на предијабетес.
Стрес: Справувањето со стресот е важно, не само за намалување на ризикот од дијабетес, туку и за заштита на вашето срце.
Физичка неактивност: Редовното вежбање не само што може да ви помогне да одржите умерена тежина, туку може да го намали и ризикот од предијабетес.
Семејна историја: Ако имате непосреден роднина со дијабетес тип 2, може да имате поголем ризик од развој на предијабетес.
Употреба на тутун: Покрај зголемувањето на ризикот од инсулинска резистенција, пушењето може да биде поврзано и со зголемување на обемот на струкот, што е уште еден фактор на ризик за предијабетес.
Медицинска историја: Одредени состојби, вклучувајќи неалкохолна масна болест на црниот дроб, апнеја при спиење, гестациски дијабетес, PCOS, висок крвен притисок и зголемени нивоа на холестерол или триглицериди, може да бидат поврзани со поголем ризик од инсулинска резистенција и предијабетес.
Спречување на дијабетес тип 2
Според ЦДЦ, губењето дури и од само 5% до 7% од вашата телесна тежина ако имате прекумерна тежина може значително да го намали ризикот од развој на дијабетес тип 2.
Други фактори, вклучувајќи високо ниво на стрес и пушење, исто така можат да придонесат за развој на дијабетес тип 2.
Промените во животниот стил се еден од најефикасните начини за одржување на умерена тежина и спречување на дијабетес тип 2.
Еве неколку совети за да започнете:
Јадете повеќе храна богата со растителни влакна, како што се овошје, зеленчук без скроб, јаткасти плодови, семки, интегрални житарки и мешунки.
Ограничете го внесот на слатки и шеќерни пијалоци, вклучувајќи газирани пијалаци, сладок чај и спортски пијалоци.
Стремете се кон најмалку 150 минути физичка активност неделно, или околу 30 минути дневно 5 дена во неделата.
Ако пушите, размислете за откажување.
Контролирајте ги нивоата на стрес со медитација, јога, длабоко дишење и други техники за намалување на стресот.
