Гастроезофагеален рефлукс (GERD) е хронично заболување кое се јавува кога желудочната киселина или содржината од желудникот се враќаат назад во хранопроводникот (езофагусот). Ова враќање на киселината може да ги иритира и оштети ѕидовите на езофагусот.
Симптоми на GERD:
- Жарење (киселина) во градите (жареж): Ова е најчестиот симптом, кој обично се јавува по јадење и може да биде полош кога лежите или се наведнувате.
- Кисел вкус во устата: Некои луѓе може да чувствуваат горчлив или кисел вкус во устата.
- Тешкотии при голтање (дисфагија): Може да чувствувате дека храната ви застанува или се заглавува во езофагусот.
- Хронична кашлица: Постојаната кашлица може да биде поврзана со враќање на киселината во езофагусот.
- Хрипав глас или болка во грлото: Може да чувствувате болка или хрипав глас поради иритацијата на киселината.
- Регургитација: Враќање на храна или течност во уста без повраќање.
Причини за GERD:
- Наслабен долен езофагеален сфинктер (LES): Овој прстен од мускули на крајот од езофагусот може да ослабне или да се отвори неправилно, дозволувајќи на киселината да се врати назад.
- Губење на тежина: Прекумерната тежина може да ги зголеми притисоците во абдоменот, што може да ги влоши симптомите на GERD.
- Пушење: Пушењето може да го ослаби LES.
- Некои храни и пијалаци: Како мрсна или зачинета храна, чоколада, кафе, алкохол, и газирани пијалаци.
Третман за GERD:
- Промени во животниот стил: Како што се губење на тежина, избегнување на храни и пијалаци кои предизвикуваат симптоми, јадење помали оброци, и избегнување на лежење веднаш по јадење.
- Лекови: Како антациди, H2 блокатори, и инхибитори на протонска пумпа (PPIs) кои ја намалуваат киселината во желудникот.
- Хирургија: Во сериозни случаи, може да биде потребна хируршка интервенција за зајакнување на LES.
Редовно консултирање со лекар е важно за правилна дијагноза и третман на GERD.
Како се дијагностицира Гастроезофагеален рефлукс?
Дијагностицирањето на гастроезофагеален рефлукс (GERD) може да вклучува неколку методи и тестови. Еве неколку од нив:
- Клиничка проценка:
- Историја на симптоми: Лекарот ќе ги разгледа вашите симптоми, како што се жарење (киселина) во градите, кисел вкус во устата, тешкотии при голтање, хронична кашлица, или хрипав глас.
- Физички преглед: Лекарот може да направи физички преглед за да ја утврди состојбата на вашето здравје.
- Тест со инхибитор на протонска пумпа (PPI тест):
- Ова вклучува земање на инхибитори на протонска пумпа за неколку недели. Ако симптомите се подобрат, тоа може да укажува на GERD.
- Ендоскопија:
- Во овој тест, флексибилен цевка со камера (ендоскоп) се внесува во езофагусот и желудникот за да се провери за воспаление, ерозија или други аномалии.
- Ако е потребно, лекарот може да земе биопсија (примерок од ткиво) за понатамошно тестирање.
- pH мониторинг:
- Овој тест го мери нивото на киселост во езофагусот и може да помогне да се утврди дали симптомите се предизвикани од желудочната киселина.
- Се користи мала сензорска сонда која се поставува во езофагусот и е поврзана со монитор кој го регистрира нивото на киселост во текот на 24 часа.
- Манометрија на езофагусот:
- Овој тест ја мери силата и координацијата на мускулните контракции во езофагусот кога голтате.
- Се користи за да се утврди дали LES функционира правилно.
- Рентген со бариева суспензија:
- Пациентот пие течност која содржи бариум, која помага да се визуелизира езофагусот и желудникот на рентген слика.
- Ова може да покаже абнормалности како хернија на дијафрагмата или стеснување на езофагусот.
Секој од овие тестови може да помогне да се утврди дали имате GERD и да се одреди соодветен третман. Редовно консултирање со гастроентеролог е клучно за правилно дијагностицирање и управување со состојбата.
Како се лекува Гастроезофагеален рефлукс?
Лекувањето на гастроезофагеален рефлукс (GERD) може да вклучува промени во животниот стил, лекови и, во некои случаи, хирургија. Еве ги главните опции за лекување:
Промени во животниот стил
- Диететски промени:
- Избегнување на храни и пијалаци кои предизвикуваат симптоми: Ова може да вклучува мрсна или зачинета храна, чоколада, кафе, алкохол, и газирани пијалаци.
- Јадење помали, почести оброци: Големите оброци можат да го зголемат притисокот во желудникот и да го влошат рефлуксот.
- Не јадење непосредно пред спиење: Треба да се избегнува јадење два до три часа пред легнување.
- Губење на тежина: Прекумерната тежина може да ги зголеми симптомите на GERD, па губењето на тежина може да помогне во намалувањето на симптомите.
- Избегнување на пушење: Пушењето може да го ослаби долниот езофагеален сфинктер (LES) и да ги влоши симптомите на GERD.
- Промена на положбата при спиење:
- Користење на покачена перница или подигање на горниот дел од креветот: Ова може да помогне да се спречи враќање на киселината во езофагусот.
Лекови
- Антациди: Овие лекови неутрализираат киселина во желудникот и можат брзо да ги олеснат симптомите. Пример се Tums, Maalox, и Rolaids.
- H2 блокатори: Овие лекови го намалуваат количеството на киселина што го произведува желудникот. Пример се ранитидин (Zantac), фамотидин (Pepcid), и циметидин (Tagamet).
- Инхибитори на протонска пумпа (PPIs): Овие лекови се поефикасни од H2 блокаторите и го намалуваат количеството на произведена киселина. Пример се омепразол (Prilosec), лансопразол (Prevacid), и езомепразол (Nexium).
- Прокинетици: Овие лекови можат да помогнат во побрзо празнење на желудникот и да го намалат рефлуксот. Пример се метоклопрамид (Reglan).
Хируршки третман
Во сериозни случаи на GERD кои не се контролираат со лекови и промени во животниот стил, може да биде потребна хируршка интервенција:
- Фундопликација: Оваа процедура вклучува зацврстување на LES со завиткување на горниот дел од желудникот околу долниот дел на езофагусот. Ова може да биде направено лапароскопски.
- LINX уред: Мал магнетен уред се поставува околу LES за да го зајакне и да спречи враќање на киселината.
Консултирање со гастроентеролог е клучно за утврдување на најдобриот третман за GERD врз основа на тежината на симптомите и индивидуалните потреби.
