Миелин е липопротеинска супстанца која формира заштитна обвивка околу аксоните на нервните клетки. Оваа обвивка се нарекува миелинска обвивка и игра клучна улога во функцијата на нервниот систем.
Каде се наоѓа?
Миелинската обвивка се наоѓа:
- Во централниот нервен систем (ЦНС) (мозокот и рбетниот мозок), каде што ја создаваат клетки наречени олигодендроцити.
- Во периферниот нервен систем (ПНС) (нервите кои поврзуваат органи и ткива со ЦНС), каде што ја создаваат Швановите клетки.
Зошто служи?
Миелинот има неколку важни функции:
- Изолација: Ги изолира аксоните, спречувајќи протекување на електричните сигнали.
- Забрзување на преносот на импулси: Нервните импулси „скокаат“ преку јазли на Ранвие (места без миелин), што ја забрзува нивната брзина на пренос.
- Заштита на нервите: Ги штити нервите од оштетувања и одржува стабилна функција.
Каква е користа од него?
- Брз и ефикасен пренос на сигнали: Миелинизираните нерви пренесуваат импулси неколку пати побрзо од оние без миелин.
- Подобра координација: Помага во прецизно и брзо извршување на моторните и сензорните задачи.
- Здравје на нервниот систем: Го намалува ризикот од неправилно пренесување на сигнали, што е важно за нормална когнитивна и физичка функција.
Дали може да биде штетен?
Миелинот самиот по себе не е штетен, но:
- Оштетување на миелинската обвивка може да доведе до сериозни невролошки нарушувања. На пример:
- Мултиплекс склероза (МС): Болест каде што имунолошкиот систем ја напаѓа миелинската обвивка, што резултира со нарушен пренос на сигнали.
- Гилен-Бареов синдром: Автоимуна болест што ги напаѓа миелинизираните нерви во ПНС.
- Намалена миелинизација: Недостаток на миелин (поради генетски нарушувања или недостаток на хранливи материи) може да предизвика моторни, когнитивни и други проблеми.
Како да се одржи здрав миелин?
- Исхрана богата со омега-3 масни киселини: Риби, ореви и ленено семе го поддржуваат здравјето на миелинот.
- Физичка активност: Го стимулира создавањето на нови миелински клетки.
- Избегнување на стрес: Хроничниот стрес може да го оштети нервниот систем.
- Здрава средина: Избегнување на токсини кои можат да ги оштетат нервите.
Ако постои сомневање за оштетување на миелинот, важно е да се консултирате со лекар, бидејќи раното лекување може значително да ги подобри исходите.
