Мајчиното млеко е совршена храна за новороденчињата и бебињата, бидејќи обезбедува оптимален баланс на хранливи материи кои им се потребни за раст и развој. Неговата состав е природно прилагодена на потребите на бебето и содржи:
1. Вода
Околу 87% од мајчиното млеко е вода, што помага во хидратација на бебето.
2. Протеини
- Сурутка и казеин: Мајчиното млеко содржи протеини кои лесно се варат и помагаат во развојот на ткивата. Односот на протеините е 60:40 во корист на сурутката, што овозможува полесна дигестија.
- Лактoферин: Овој протеин помага во апсорпцијата на железо и има антибактериски својства.
3. Масти
Масните компоненти се важни за енергија и развој на мозокот. Овие масти содржат:
- Долговерижни масни киселини (ДХА и АРА): Клучни за развој на мозокот, нервниот систем и видот.
- Холестерол: Игра важна улога во развојот на нервниот систем.
4. Јаглехидрати
Главниот јаглехидрат во мајчиното млеко е лактоза, кој помага во апсорпцијата на калциум и поттикнува раст на корисни бактерии во цревата.
5. Витамини и минерали
Мајчиното млеко содржи есенцијални витамини и минерали:
- Витамин А, Ц, Д, Е и К
- Железо, цинк, калциум и магнезиум Овие нутриенти се лесно апсорбирани и оптимални за бебешките потреби.
6. Имуноглобулини и антитела
Мајчиното млеко содржи антитела (особено IgA) кои помагаат да се заштити бебето од инфекции. Овие супстанции се важни за незрелиот имунолошки систем на новороденчето.
Придобивки од мајчиното млеко:
- Заштита од инфекции: Антителата и другите имунолошки супстанции го штитат бебето од респираторни и гастроинтестинални инфекции.
- Полесна дигестија: Мајчиното млеко е лесно сварливо и поретко предизвикува запек или други дигестивни проблеми.
- Развој на мозокот: Мастите во мајчиното млеко, како ДХА, го поддржуваат когнитивниот развој.
- Здрав емоционален развој: Близината со мајката за време на доењето гради силна емотивна врска.
- Намалување на ризик од хронични болести: Доењето може да го намали ризикот од алергии, астма, дијабетес тип 2 и дебелина кај детето.
Во целост, мајчиното млеко е уникатно и незаменливо за новороденчето, обезбедувајќи идеален баланс на хранливи материи, заштита и поддршка за здрав раст и развој.
Иако мајчиното млеко е најдобрата опција за бебињата, постојат ситуации кога бебињата не го користат или не можат да го консумираат мајчиното млеко. Ова може да се должи на различни причини поврзани со здравјето на мајката или бебето, или други околности. Некои од тие причини се:
1. Медицински причини кај мајката:
- Инфекции и болести: Ако мајката има одредени инфекции (како ХИВ или активна туберкулоза) или прима одредени лекови кои се пренесуваат преку млекото и се штетни за бебето, доењето може да биде забрането.
- Употреба на лекови или супстанции: Некои лекови, особено хемотерапија или антиретровирусна терапија, можат да преминат во мајчиното млеко и да му наштетат на бебето. Исто така, употребата на дроги, алкохол или цигари може негативно да влијае на квалитетот на млекото.
- Недостаток на млеко: Некои мајки може да имаат проблеми со недостаток на млеко или со негово производство поради хормонални дисбаланси, болести на дојките, или поради компликации од породување.
2. Медицински причини кај бебето:
- Алергии или нетолеранција на лактоза: Иако ретко, некои бебиња можат да имаат алергии на одредени протеини од мајчиното млеко или да развијат нетолеранција на лактоза.
- Метаболички нарушувања: Во многу ретки случаи, некои бебиња се раѓаат со метаболички нарушувања (како галактоземија), кои го спречуваат нивното тело да го преработи мајчиното млеко. Во такви случаи, е неопходно користење на специјални формули.
3. Недостапност или избор на мајката:
- Посвојување или сурогат мајчинство: Во случаи кога бебето е посвоено или е родено преку сурогат мајка, може да нема пристап до мајчиното млеко. Меѓутоа, некои мајки избираат да го дојат иако не се биолошки мајки преку процес наречен индукција на лактација.
- Проблеми со доењето: Некои мајки имаат физички предизвици, како болка при доење, блокирани канали или други проблеми кои го отежнуваат доењето.
- Личен избор: Некои мајки, поради лични, психолошки или културни причини, можат да изберат да не дојат.
4. Предвремено раѓање:
- Бебињата кои се родени многу предвреме (претерано мали) може да не бидат способни веднаш да цицаат поради незрелиот дигестивен систем или потребата за специјални хранливи материи. Во овие случаи, може да се користи изразено мајчино млеко преку цевче или специјални формули.
5. Лоша техника на цицање или тешкотии при врзување:
- Некои бебиња имаат тешкотии да се врзат на дојката или не можат правилно да цицаат поради анатомски проблеми, како што се краток јазик (анкилоглосија) или малформации на устата.
Во случаите кога мајчиното млеко не е достапно или не се препорачува, најчесто се користат комерцијални формули кои се дизајнирани да обезбедат сличен состав на хранливи материи како мајчиното млеко.
