Трансфузијата на крв низ историјата

Трансфузија на крв е процес на пренесување на крв или нејзини продукти од крвниот систем на едно лице во крвниот систем на друго лице. Прв обид за трансфузија, според хроничарот Стефано Инфесура, е направен 1492 година, кога крв од три млади момчиња преку уста е внесена во телото на тогашниот папа Иночентие VIII, кој бил во кома. Но, исходот бил фатален и за папата и за момчињата.

Следниот сериозен обид за трансфузија е направен во 17 век, кога лекарот Ричард Лоуер развил инструменти за вистинска транфузија на крв. Во февруари 1665 година, тој ја изведува првата трансфузија на крв меѓу две кучиња. Но, и покрај напорите, обидите за трансфузија на луѓе и натаму биле со фатален резултат.

Се до 1818 година, кога англискиот гинеколог Џејмс Блундел прави успешна трансфузија на човечка крв поради лекување на родилка која искрварила, користејќи крв од нејзиниот сопруг. Во периодот од 1825 до 1830 година, Блундел извршил 10 трансфузии на крв, од кои пет биле успешни и за кои објавил резултати. Истовремено, тој е еден од лекарите кој иновирал многу инструменти за трансфузија на крв.

Семјуел Армстронг Лејн е англиски хирург кој во болницата Св. Мери во Лондон во 1840 година со помош на Блундел ја направил првата успешна целосна трансфузија на полна крв во обид на лекување на хемофилија.

Додека првите трансфузии морале да се вршат директно од дарителот на крв во примателот пред процесот на коагулација, во 1920 година е откриено дека со додавање на антикоагуланси крвта може со складирање во фрижидер да се чува неколку дена. Речиси истовремено, лекарите Луис Аготе  и Алберт Хјустин во март 1914 година откриваат дека натриум цитратот како антикоагуланс помага при згрутчување на крвта.

Првата трансфузија при која е користена чувана и оладена крв е направена на 1 јануари 1916 година. Во таа насока, Освалд Хоуп Робертсон е медицинскиот истражувач кој е признат како прва личност која ја воспоставила првата банка на крв во Франција, за време на Првата светска војна.

Официјално, Бернард Фантус, унгарски доктор ја основал првата банка на крв во САД, 1937 година во Чикаго. Тој воедно и го смислил поимот банка на крв, кој и денес се користи.

Карл Лендштајнер бил австриски лекар и биолог, кој е познат по развојот на модерниот систем на класификација на крвните групи, според препознавање на присутните аглутинини во крвта, за што 1930-тата година добива Нобелова награда. Тој ги има документирано првите три човчки крвни групи (А, Б и О). Крвната група АБ е идентификувана две години подоцна.

Кон крајот на 1930 и почетокот на 1940 година, истражувањата на лекарот Чарлс Дру резултирале со одвојување на крвна плазма и црвени крвни зрнца од крвта, и нивно одделно замрзнување и користење.

Сет за вбризгување од Втората светска војна користен за директна трансфузија на крвта

Првата академска институција посветена на трансфузијата на крв е основана во Москва 1925 година, од страна на Александар Богданов, лекар кој бил во постојана потрага за вечна младост, и со задоволство објавил дека по 11 трансфузии на крв има подобрување на видот, стопирање на процесот на ќелавост и други позитивни промени.

Во Македонија почетоците на трансфузионата медицина датираат од 1935 година, кога младиот д-р Панче Караѓозов, а подоцна и д-р Јован Пановски вовеле т.н. директни трансфузии. Од универзален дарител со крвна група О (во тоа време се уште не бил познат Рх факторот), со употреба на Цанков шприц, директно на болниот прелевале мали порции. Формално правно конституирање на организирана служба за трансфузија е извршена на 1 јули 1946 година.

Во 1951 година започнува развојот на службата низ цела земја, со формирање на кабиенти за трансфузија во Битола, Стип и Прилеп. Таа година во Македонија се бележат 2 587 крводарувања.