Колку често сте разговарале со лекар, но најдобро не сте го разбрале што ви зборува? Можеби и сте пребарувале содржини на интернет, но и понатаму тешко сте се снаоѓале? Вистина е, немате диплома од медицински факултет, но основните поими мора да ги знаете, барем толку да се снајдете во сопствената здравствена документација.
Разбирањето на здравствените теми на основно ниво влегува во областа на здравствената писменост. Здравствената писменост е важна за секого бидејќи во одреден момент од животот сите мораме да бидеме во можност да најдеме, разбереме и користиме здравствени информации и услуги. За ова станавме и повеќе од свесни откако се соочивме со пандемијата на новиот коронавирус.
Инфодемијата, односно епидемијата на информации, а особено дезинформации, ги преплави медиумите и социјалните мрежи, што има за последица тешко наоѓање на проверени информации и е плодна почва за лесно (и опасно) ширење на дезинформации. Инфлацијата на информаци доведе до информативна презаситеност, односно до вистински информативен хаос во кој се создава плодна почва за недоверба и страв. За да се заштитите на соодветен начин и да знаете да донесете одлуки за превенција и лекување, како и за да научите да разликувате проверени информации од дезинформации, неопходно е да се усвојат некои основни термини.
Но, грижата за нашето здравје е дел од скојдневниот живот, со и без коронавирусот. Здравствената писменост може да ни помогне општо во превенцијата, односно заштитата на доброто здравје. Исто така ни помага подобро да управуваме со болестите и неочекуваните ситуации.
Здравствената писменост нужно не зависи од степенот на образование. Значи дури и некој со докторат по математика не мора да биде запознаен со медицинската терминологија и може да има тешкотии со разбирање на текстовите од подрачјето на здравјето. Можеби никогаш немал сериозни здравствени тегоби, па едноставно тие теми не го интересирале?
Секој од нас може да има поголеми или помали тешкотии со здравствената писменост. Дополнителни тешкотии несвесно создава дури и здравствениот систем!
Неретко се објавуваат текстови напишани премногу стручно, односно не се разбирливи за широката јавност. Понекогаш недостасуваат информации, па ги бараме во разни надворешни извори (најмногу на интернет) на странски јазици, што создава дополнителни потешкотии во сфаќањето – темите за кои се зборува често тешко се разбираат и на мајчиниот, а не пак на странски јазик. И лекарите понекогаш со добра намера не споделуваат некои информации со пациентот или не ги објаснуваат доволно едноставно и детално.
Грешки или пропусти во објавите се случуваат и кога се во прашање медиумите, особено на интернет порталите каде работат новинари кои следат различни области, но ретко пишуваат за здравјето. Преведувајќи набрзина написи од англиското говорно подрачје, без проверка на медицинската терминологија и без да прашаат за мислење домашни експерти, неминовно се прикрадуваат и дезинформации.
На полето на здравјето, изреката дека “зборот можат да убие“ важи повеќе од било каде. За ова станавме особено свесни минатата година читајќи за стотици смртни случаи поради труење со метанол, а кои пронајдоа непроверена информација дека метанолот може да го уништи SARS-CoV-2. Накратко, кога станува збор за здравјето, треба да се биде многу внимателен со зборовите и добро да се разберат пред да ги шириме понатаму без проверка.
Работата на здравствената писменост е единствен начин кој може да ни помогне да разликуваме информации кои ни се важни од оние кои се непотребни, па и опасни.
Со учење за телото и умот, нашите потреби, ризиците на кои сме изложени, разбирајќи ги основните механизми за развој на болестите, како и терапиите што ни се достапни, можеме значително да го подобриме нашето здравје.
Од тие причини, порталот ПАНАЦЕА соработува со стручни лица, експерти и лекари во сите области на медицината и заеднички вложуваме напори во едукацијата од областа на здравството, а со тоа и на здравствената писменост се со цел да се подобри на највисоко можно ниво.
Од денес, па секој следен петок, на едноставен и прифатлив начин ќе ви презентираме информации за најчестите, но и за оние специфични болести и здравствени состојби со кои секој може да се соочи.
Денес ќе се осврнеме на ДИЈАБЕТЕСОТ или ШЕЌЕРНАТА БОЛЕСТ. Иако не мора да ги познавате основите на ендокринологијата, секако е пожелно да ги знаете основните работи, како симптоми, ризици и превенција.
