Пишува: Д-р Венцо Јовевски
Општ лекар
Грип или инфлуентио е вирусно заболување предизвикано од вирусите на рибонуклеинската киселина (од фамилијата на вирусите на грип), кој најчесто ги напаѓа птиците и цицачите. Меѓутоа, грипот е непријатен и за луѓето, особено во доцна есен и во зима.
Според класификацијата постојат три вида вируси на грип: грип вирус А, грип вирус Б и грип вирус Ц.
Овие вируси предизвикуваат воспаление на горните дишни патишта, кое може да премине во сериозни компликации со бактериски суперинфекции на долните дишни патишта, особено кај мали деца, бремени жени и стари лица.
Грип вирус А – Овој грип е предизвикан од вирус А. Тој ги напаѓа водните птици од каде што се пренесува на домашните птици и животни. Од нив се пренесува на човекот. Овој вирус од трите типа вируси е најопасен за човекот и предизвикува многу сериозни оштетувања на организмот, па сѐ до пандемични смртни случаи.
Грип вирус Б – Овој грип е предизвикан од вирус Б. Ги напаѓа исклучиво луѓето, а од животните само фоките и ласиците.
Грип вирус Ц – Овој грип е предизвикан од вирус Ц. Ги напаѓа луѓето, а од животните кучињата и свињите.
Како да го препознаеме грипот?
Симптомите на грип, започнуваат наеднаш. Инкубацијата е од еден до три дена. Најчести симптоми се кашлање и висока температура до 40 целзиусови степени. Болните имаат болки по целото тело, најмногу во зглобовите и во грлото, главоболки, насолзени очи, вцрвенети уста, грло и нос. Постои назална блокада. Кај децата се јавуваат и стомачни симптоми проследени со стомачни болки и проливи. Болниот е заразен еден ден пред да се појават симптомите и седум дена по појавата на симптомите.
Како се пренесува вирусот?
- Грипот се пренесува на три начини.
- Директно пренесување – кога болниот од грип директно кивнува на здраво лице. Пренесување по воздушен пат – кога друго лице вдишува аеросоли што се создадени од заразениот преку кашлање, кивање и исплукување.
- Пренесување преку директен допир – кога заразен болен од грип се ракува со здраво лице.
Лекување и превенција
На луѓето заболени од грип им се препорачува мирување, пиење многу течности, да избегнуваат алкохолни пијалаци и цигари. Од лекови може да земаат антипиретици против грозница и болки во мускулите. Бидејќи грипот е предизвикан од вирус, антибиотиците не помагаат и тие се даваат во случај кога грипот е комплициран со бактериска инфекција. Антивирусните лекови кои се невроминидазни инхибитори и го спречуваат ширењето на вирусот во организмот. Овие лекови се многу ефикасни против А и Б-вирусот на грип.
Вакцинирање против грип со одредена вакцина се препорачува кај оние лица од високо ризичните групи како мали и повозрасни деца, астматичари, дијабетичари, срцеви болни, бремени жени, лица со намален имунитет, заразени со ХИВ.
Како да се заштитиме
- Неопходно е заболените лица да се лекуваат во домашни услови за да се спречи ширење на инфекцијата
- Покривање на устата и на носот при кашлање и кивање, да се избегнува допирање на носот, устата и очите по контакт со предмети за кои се знае дека се контаминирани од болни од грип
- Рацете да се мијат со вода и сапун или со некое антибактериско средство. Во болниците да се врши дезинфекција на собите и на апаратурата кои биле користени кај болни од грип
- Лицата со потешка клиничка слика веднаш да се јават на лекар со цел хоспитализација и ординирање на соодветна терапија.
Епидемии и пандемии
Со оглед на тоа што грипот е предизвикан од најразлични вируси, некои врсти создаваат епидемии, а други пандемии. Пандемиите се јавуваат три пати на 100 години и заразуваат голем дел од светското население. Во светот на годишно ниво од грип со најразлични симптоми заболуваат 3-5 милиони луѓе, а умираат 250.000-500.000 жители.
