“Параназално“ значи во близина на носот. Праналазаните синуси се шупливи, со воздух исполнети простори во коските околу носот. Обложени се со клетки кои создаваат слуз, што спрелува исушување на внатрешноста на носот во текот на дишењето. Постојат неколку парасинуси наречени по коските што ги опкружуваат:
- Фронталните синуси се во долниот дел на челото над носот
- Максиларните синуси се наоѓаат во јагодиците од двете страни на носот
- Етмоидните синуси се покрај горниот нос, помеѓу очите
- Сфеноидниот синус е зад носот, во центарот на черепот
Носот се отвора во носната шуплина, која е поделена на два назални премини низ кои поминува воздухот за време на дишењето. Носната шуплина се наоѓа над коската која го формира покривот на устата и се поврзува со ждрелото (фаринксот) одзади. Параназалните синуси и носната шуплина заедно го филтрираат и загреваат воздухот и го прават влажен пред да оди во белите дробови. Ракот на параназалните синуси и носната шуплина е подтип на малигни тумори на главата и вратот. Различни типови на клетки во параназалните синуси и носната шуплина може да станат малигни, а најчестиот тип е карцином на плочести (сквамозни) клетки. Овој тип на рак се јавува во тенките, рамни клетки кои ја обложуваат внатрешноста на параназалните синуси и носната шуплина. Други видови на рак од ова подрачје вклучуваат:
- Аденокарциноми: тумори на жлездестиот епител
- Меланоми: започнуваат во клетките наречени меланоцити, клетки кои и даваат на кожата природна боја
- Сарком: рак кој започнува во мускулното или сврзното ткиво
- Инвертни папиломи: бенигни тумори кои се појавуваат во внатрешноста на носот, помал дел од нив може да преминат во малигна форма
РИЗИК ФАКТОРИ
Факторите на ризик за рак на параназалните синуси и носната шуплина го вклучуваат следново:
- Изложеност на одредени хемикалии или прашина на работното место (некои од ризичните занимања се производство на мебел, пилана, обработка на дрво (столарија), производство на чевли, металургија, работа во мелница или пекара)
- Инфекција со хуман папилома вирус (ХПВ)
- Машки пол, возраст над 40 години
- Пушење.
ЗНАЦИ И СИМПТОМИ
Првите симптоми на болеста често се неспецифични, односно можат да бидат предизвикани како од ракот на параназалните синуси и носната празнина, така и од други (бенигни) состојби/болести. Исто така, некои пациенти немаат никакви симптоми во рана фаза на болеста, туку се појавуваат дури по одредено време како се зголемува туморската маса. Секако треба да се јавите кај вашиот лекар ако забележите нешто од следново:
- Блокирани синуси кои не се чистат или притискаат во пределот на синусите
- Главоболки или болки во пределот на синусите
- Течење на носот
- Крварење од носот
- Грутка или рана во носот што не зараснува
- Вкочанетост или трнење на лицето
- Оток или други проблеми со очите, како што се двоен вид или очи насочени во различни правци
- Болка во горните заби, заби што се нишаат или протези кои повеќе не се вклопуваат добро
- Болка или притисок во увото.
