Прв пат во повеќе од една година се чувствува зрак надеж, или барем внимателен оптимизам дека пандемијата би можела да се повлече. Но, стручњаците и понатаму се загрижени дека може да се врати поради новите мутации на вирусот и може да биде уште посилна. Голема загриженост во моментов предизвикува делта варијантата на коронавирусот, многу заразна (и можеби поопасна), која за прв пат е идентификувана во Индија, во декември минатата година.
Во Индија брзо се прошири, а потоа и во Велика Британија, предизвикувајќи се поголем број на заразени и починати. Првиот случај на инфекција со делта варијантата во САД е дијагностициран пред неколку месеци и бројот на заразени сега таму брзо се зголемува. Делта сојот се шири и во Европа.
Специјалистката за заразни болести од Медицинскиот факултет при Универзитетот Јеил, Инџи Јилдирим, не е изненадена од развојот на ситуацијата.
“Сите вируси еволуираат со текот на времето и се менуваат со ширење и реплицирање“, вели таа.
Но, делта сојот е единствен по тоа колку брзо се шири, изјави Пери Вилсон, епидемиолог на Медицинскиот факултет при Универзитетот Јеил.
„Делта сигурно ќе ја забрза пандемијата низ целиот свет“, додава тој.
ПЕТ ФАКТИ ЗА ДЕЛТА ВАРИЈАНТАТА:
- ДЕЛТА Е ПОЗАРАЗНА ОД ОСТАНАТИТЕ ВАРИЈАНТИ
Делта е име за варијантата В.1.617.2., мутација на вирусот SARS-CoV-2 која прв пат се појави во Индија.
Првиот случај на инфекција со делта варијантата е идентификуван во декември 2020, и таа брзо се прошири, станувајќи набрзо доминантна во Индија, а потоа и во Велика Британија.
Пред крајот на јуни, делта веќе чинеше над 20 проценти од случаите на инфекции во САД. Тој број рапидно расте, па се очекува наскоро да преовладува и во таа земја.
Светската здравствена организација (СЗО) оцени дека оваа варијанта на вирусот е „најбрза и најсилна“.
„Всушност е прилично драматично како стапката на раст ќе се промени“, вели Вилсон.
Делта се шири 50% побрзо од алфа, која беше за 50% позаразна од оригиналната варијанта на вирусот, што значи дека новата варијанта е за 75% позаразна од оригиналната, вели тој.
„Во целосно неконтролирано опкружување, во кое никој не е вакциниран и не носи маска, се проценува дека просечно лице заразено со оригиналната варијанта ќе зарази уште 2,5 лица“. Во истата околина, делта ќе се прошири од една личност на можеби 3,5 или 4. Инфекцијата се шири експоненцијално и побрзо “, појаснува Вилсон.
- РИЗИК ЗА НЕВАКЦИНИРАНИТЕ
На најголем ризик се изложени невакцинираните. Децата и младите исто така се причина за загриженост.
“Неодамнешното истражување од Обединетото Кралство покажало дека децата и возрасните под 50 години имаат 2,5 пати поголема веројатност да се заразат со делта варијантата“, потенцира Јилдирим.
„Додека постарите возрасни групи се вакцинираат, оние помлади и невакцинирани ќе бидат изложени на поголем ризик од заразување со болеста од која било варијанта на КОВИД-19“, додава таа. „Но, се чини дека делта ги погаѓа помладите возрасни групи повеќе од претходните варијанти“.
- ДЕЛТА МОЖЕ ДА ПРЕДИЗВИКА “ХИПЕРЛОКАЛНИ ЖАРИШТА“
Ако делта продолжи да се шири доволно брзо за да ја забрза пандемијата, Вилсон вели дека најважните прашања ќе се однесуваат на преносливоста – колку луѓе ќе се заразат со неа и колку брзо ќе се шири?
Одговорите би можеле да зависат делумно од тоа каде живеете и колку луѓе се вакцинирани на местото, вели тој.
На пример, слабо вакциниран град опкружен со високо вакцинирани области може да доживее вирусот да остане во неговите граници, а резултатот може да биде „хиперлокални жаришта“, објаснува тој.
Ако премногу луѓе се заразат во една област одеднаш, локалниот здравствен систем ќе биде преоптоварен и повеќе луѓе ќе умрат. Затоа мора да бидеме многу загрижени, додава тој.
- ПОИНАКВИ СИМПТОМИ
Важното прашање е дали од делта варијантата на вирусот потешко ќе се разболува отколку од оригиналниот вирус.
“Врз основа на следење на хоспитализациите во Велика Британија, варијантата е веројатно малку попатогена“, вели Вилсон.
Иако се потребни дополнителни истражувања, првите информации за сериозноста на делта варијанта вклучуваат студија од Шкотска која покажала дека кај делта варијантата е двојно поголема веројатноста, невакцинираните за завршат во болница, отколку кога е во прашање алфа варијантата. А, вакцините значително го намалија тој ризик.
Второто прашање се фокусира на тоа како делта варијанта влијае на човечкото тело. Постојат извештаи за симптоми кои се различни од оние поврзани со оригиналната варијанта на коронавирусот, вели Јилдирим.
“Се чини дека кашлањето и губењето на мирис се поретки. А, се појавуваат главоболка, болки во грлото, течење на носот и покачена телесна температура, засновано врз најновата студија во Обединетото Кралство, каде повеќе од 90 проценти од случаите се заразени со делта варијанта “, вели таа.
Не е познато дали варијантата делта може да предизвика поголем имунолошки пробив, односно да зарази луѓе кои биле вакцинирани или имаат природен имунитет од претходна инфекција со коронавирус, што е реткост досега.
Не е познато дали делта варијантата може да предизвика поголем имунолошки пробив, односно да зарази луѓе кои биле вакцинирани или имаат природен имунитет од претходна инфекција со коронавирусот, што е реткост досега.
“Пробојот на имунитетот е големо прашање“, вели Вилсон. „Барем кога станува збор за имунитетот што го создаваат мРНА вакцините, не изгледа дека тоа ќе биде проблем.
Анализата на Агенцијата за јавно здравје на Англија покажала дека барем две вакцини се ефикасни против делта варијантата.
Вакцината Фајзер/Бионтек е 88 проценти ефективна против симптоматска болест, односно 96 проценти против хоспитализацијата од делта варијантата, додека вакцината на АстраЗенека е 60 проценти ефективна против симптоматско заболување и 93 проценти против хоспитализација.
- ВАКЦИНАЦИЈАТА Е НАЈДОБРА ЗАШТИТА ОД ДЕЛТА ВАРИЈАНТАТА
Најважното што можете да го направите за да се заштитите од делта варијантата е целосно да се вакцинирате, истакнуваат лекарите. Тоа значи дека мора да ги примите двете дози вакцина кои се даваат во две дози и да ги почекате препорачаните две недели по вакцинирањето со втората доза за максимална заштита.
Дали делта варијантата ќе биде доволна да ги поттикне оние што можат да бидат вакцинирани, тоа и да го сторат? Тоа никој со сигурност не го знае, но е можно, вели Вилсон, кој ги советува сите кои имаат прашања за вакцинацијата да разговараат со својот матичен лекар.
