Првиот ден од месец август се одбележува како Светски ден за борба против ракот на бели дробови, но и во наредниот период мисијата е едноставна – да се подигне што е можно повисоко свеста за ракот на белите дробови. Според податоците на Светската здравствена организација, овој рак е толку раширен во светот што годишно повеќе луѓе умираат од рак на бели дробови отколку од рак на дебело црево, дојка и црн дроб заедно.
Во моментот на дијагноза, заболените имаат голем број на прашања, сомнежи и дилеми, па им се потребни брзи, точни и проверени информации и одговори на нивните прашања, од исхрана до управување со несаканите последици.
ШТО Е РАК НА БЕЛИ ДРОБОВИ?
Ракот на белите дробови е еден од најчестите форми на рак во светот, па така и во Македонија. Ракот на бели дробови е најчест карцином кај мажите и втор најчест карцином кај жените во земјава. Најчесто се јавува кај лица постари од 60 години, најчесто кај пушачи. Ако ракот на белите дробови се дијагностицира во рана фаза, постои можност за излекување. Во напреднат стадиум на ракот, шансата за излекување е значително помала. Меѓутоа, лекувањето често може да ја забави прогресијата на ракот.
КАКО СЕ СОЗДАВА РАКОТ НА БЕЛИ ДРОБОВИ
Причината за појавата рак на бели дробови не е целосно разјаснета, но познато е дека многу различни фактори придонесуваат за развојот на болеста.
Најважниот надворешен ризик фактор за развој на рак на белите дробови е пушењето. Хемиските соединенија во чадот од тутун се канцерогени – предизвикуваат промени во клетките кои стануваат малигни. Приближно 90 проценти од пациентите со рак на белите дробови се пушачи. Постои силна врска помеѓу должината на навиката за пушење и бројот на испушени цигари дневно и ризикот од развој на рак на белите дробови.
Во споредба со непушачите, оние кои пушат помеѓу 1-14 цигари дневно имаат осум пати поголем ризик да умрат од рак на белите дробови. Оние кои пушат 25 или повеќе цигари дневно имаат 25 пати зголемен ризик. Дури петнаесет години по откажувањето од пушење, ризикот од развој на рак на белите дробови се приближува до ризикот на непушачот. Исто така, ризикот е зголемен и кај пасивните пушачи.
Иако откажувањето од пушење значително го намалува ризикот од развој на рак на белите дробови, поранешните пушачи се уште имаат поголем ризик да заболат од оваа болест отколку луѓето кои никогаш не пушеле. Но, и пасивното пушење и долготрајната изложеност на азбест, радиоактивни материјали или загаден воздух, исто така, го зголемуваат ризикот од развој на рак на белите дробови.
КОИ СЕ СИМПТОМИ НА РАК НА БЕЛИТЕ ДРОБОВИ?
Симптомите на овој вид на рак се изразено неспецифични, потенцираат онколозите.
НАЈЧЕСТИ СИМПТОМИ СЕ:
- Упорна кашлица
- Болка во градите
- Замор и губење на енергија
- Губење на телесна тежина
- Недостаток на воздух или пискање
- Засипнатост
