Д-р Маќули Хаџи-Лега: Секое крвавење, макар и точка, е аларм за жените во менопауза

Менопаузални проблеми и крвавења

Крвавењата во менопаузата се честопати пренебрегнати од нашите жени.

Секоја жена којашто нема менструални циклуси една година се прогласува дека е во менопауза. Периодот од таа една година се нарекува перименопауза (од последниот циклус до една година од тој последен циклус), а после тоа веќе настанува менопауза. Секое крвавење кај жените после една година без циклуси, било да е најситно крвавење или точкасто крвавење, ако жената забележи дека нешто се случува, какво било крвавење надвор од таа една година, значи дека треба да се вклучи алармот, иако многу жени го пренебрегнуваат. Во тој случај, треба задолжително да се јават на лекар, па и по протоколи и на ехо да изгледа дека е се во ред, ќе се направи киретажа односно загребување на слузокожата на матката и ќе се испрати материјалот на хистопатолошка анализа за да се утврди дали можеби има некоја промена на ендометриумот.

И најчесто навистина нешто излегува, тука се тие ендометријални карциноми на матката, кај коишто ако се пренебрегне првиот знак после неколку месеци ќе се јави ново крвавење, и тогаш пациентката ќе се јави на лекар, но можеби веќе ќе биде доцна. Ако се работи за карцином, тој веќе ќе напредува и ќе направи можеби и пробив на матката со метастази, во фаза кога се иноперабилни, а потоа и можностите за лекување и за преживување се многу помали. Доколку се открие во почетна фаза завршува со лекување, ако се утврди дека се работи за карцином, хируршки се отстранува матката и со тоа е завршено лекувањето, нема последици.

Раната менопауза е навистина еден голем проблем особено за жените кои не завршиле со репродукција 

Топли бранови, препотување, преосетливост, нервоза… – дел од менопаузалните симптоми

Менопаузалните проблеми се познати: доаѓа до топли бранови, препотување, пациентките се поосетливи, стануваат понервозни, а сето тоа е влијание на недостаток на естрогениот хормон и покаченото ниво на прогестерон, којшто делува така што кај пациентката доаѓа до задршка на течностите и таа почнува да се чувствува надуено, станува понервозна, осетлива на надворешни дразби, и на работа, и дома.

Раната менопауза носи огромен ризик од остеопороза

0,5 отсто од жените влегуваат во предвремена менопауза под 40 години. Границата е 40 години, а се што е пред 40, доколку пациентката нема циклуси, се прогласува за предвремена менопауза. Над 40 години се смета дека е на време.

Некоја жена може да влезе во менопауза на 41 година и тоа се смета за нормално, а друга на 55, и тоа е нормално. Но се јавуваат и многукратни проблеми ако менопаузата е под 40 години. Имено, раните менопаузи со себе носат проблеми во смисла на недостаток на естроген, се нарушува сексуалниот живот, потоа се појавуваат проблеми со остеопороза, затоа што колку порано влегувате во менопауза, толку имате понизок естроген кој е задолжен за создавање на коскено ткиво заедно со витаминот Д. Ако жената влезе околу 40 година во менопауза има големи шанси за 10, 15,20 години да ги има тие проблеми, затоа што долго време ќе биде изложена на состојба без естроген.

Затоа тие фрактури кај повозрасни жени, 60/70-годишни, на пример, кога ќе кажат „не падна, малку се потчукна и веднаш го скрши колкот“, сето тоа е последица на претходно кажаното и затоа тие жени задолжително треба да се јават и консултираат со лекар. Кај нив извесен период се даваат хормонални таблети со естрогени, барем уште неколку години да примаат естроген за да се задржи тоа коскено ткиво и да не дојде до предвремена појава на остеопороза. Секако, се прават и контроли со ендокринолог, со ортопед, кои го следат коскеното ткиво и најчесто, доколку на време се „фати“ и се истретира, тие жени после немаат проблем.

Колку порано влегувате во менопауза, толку имате понизок естроген кој е задолжен за создавање на коскеното ткиво заедно со витаминот Д. Ако жената влезе околу 40. година во менопауза има големи шанси за 10, 15,20 години да ги има тие проблеми, затоа што долго време ќе биде изложена на состојба без естроген. Затоа се случуваат тие фрактури кај повозрасни жени, 60/70-годишни, на пример, кога ќе кажат „не падна, малку се потчукна и веднаш го скрши колкот“

Потомството под знак прашалник

Раната менопауза е навистина еден голем проблем особено за жените кои не завршиле со репродукција. Нашите жени сега се еманципирани, работат, прават кариера и некако ја запоставуваат таа фаза за репродукција. Покрај остеопорозата, вториот проблем којшто се јавува и кој е доста поголем кај жените кои предвреме влегуваат во менопауза, се однесува на потомството. Доколку таа жена нема дечиња, нема завршена репродукција се јавува голем проблем, а бидејќи претежно работам стерилитети, можам да кажам дека имаме голем број на пациентки со таква проблематика и тука, за жал, не може многу што да се направи. Може да се оди на процедура со стимулација на јајниците за да се извлечат тие последни резерви, последни јајни-клетки во јајниците, но најчесто тоа не дава ефект и тие пациентки потоа завршуваат со донација на јајни-клетки. Тука повторно апелирам до жените – што порано да остварат барем една бременост, затоа што сето ова кај жените под 40 години оди и многу побрзо. Таа, на пример, до 36, 37,38 години менструира уредно и наеднаш доаѓа до престанок на менструациите, ќе почека 2,3, 5 месеци, па ќе се јави кај гинекологот каде само ќе се констатира состојбата и тука веќе не можете многу да помогнете.

Терапија

Генерално во минатото се даваше хормон-заместителна терапија, а сега е напуштена. Се даваат хормони, но во последните десет години, на светско ниво се донесени ставови дека жени со таква проблематика се третираат симптоматски: даваме нешто за смирување, фитоестрогени, се препорачуваат прошетки, чести туширања, препарати на база на соја во тој период… Со хормон-заместителна терапија се оди само кај пациентки кои навистина не можат да ја издржат таа состојба. Многу се ретки, но ги има и тогаш се дава, но многу внимателно, се прават испитувања, ехо на дојка, анализа на крвта… затоа што последиците од таа терапија се многу поголеми од тоа што жената треба да го истрпи ако не ја земе. Станува збор за зголемена инциденца на појава на рак на дојка, промени во хемостазата итн. Треба да се биде многу внимателен, јас на пример, со години ја немам давано, бидејќи не сум имал таква пациентка што имала вистинска потреба од истата.

Хормонските терапии НЕ СЕ ПОВРЗАНИ со појава на карцином

Меѓу народот постои верување дека хормонските терапии кои имат за цел забременување се виновни за појава на одреден тип на карциноми. Ова тврдење не е медицински издржано. Правени се големи студии на Запад, во Америка имаат работено на 100 000 жени кои биле на ин витро со тие стимулации по неколку пати, и жени кои немале ин витро, си родиле природно, а имаат карцином. ПРОЦЕНТОТ Е ИСТ! И кај тие што правеле ин витро, и кај тие што не правеле ин витро. Но зголемена е инциденцата на карцином на дојка кај жени што немаат раѓано и доено. Тоа е поврзано, пак, со хормоналниот статус. Со ин витрото дефинитивно нема поврзаност. Инаку, кога тоа би било докажано, апсолутно е прашање дали би се правело ин витро. Ако е тоа штетно, тогаш подобро е жената да си биде жива и здрава, отколку да роди дете, а да заработи карцином. И пациентите ме прашуват. И ним им го кажувам истото – нема поврзаност. 

Пред да се почне со постапката за ин витро се прават испитувања, жените задолжително се праќаат кај интерниста ендокринолог, и обавезно се прави ехо или мамографија. Затоа што можеби нешто се криело, а не било откриено, па ќе се почне со ин витро и тоа може да биде тригер, ако веќе имало промена. Жени кои имале карцином на дојка, а немаат деца, апсолутно се запознаени дека ако не зачувале јајни-клетки и да одат со сурогат мајка, контраиндикација е да се стимулира. Може да се оди на природен циклус, ако има функционални јајници, да се извлече јајната клетка која ќе си ја направи самиот јајник, но ако има заболување или извршена операција им е кажано дека не смеат да останат бремени или да примаат терапија за стимулација на јајниците.