Детската дебелина – болест на модерното време

Една од најчестите болести на 21 век е прекумерната тежина, болест со која не се соочуваат само возрасните, туку се позастапена е и кај децата. Според податоци од Светската здравствена организација, околу 20% од децата и адолесцентите во развиените земји имаат прекумерна телесна тежина, а Македонија забрзано го следи тој тренд.

Дури 25 % од нашите деца имаат прекумерна тежина, а не е мал и бројот на оние кои се на граница. На 12 % од нив им се закануваат хронични болести. Освен што дебелината влијае на самодовербата кај децата, таа претставува сериозна закана за развој на хронични болести во поодминати години како дијабетес тип 2, рак на белите дробови, рак на дојка и на дебелото црево, астма, мозочен удар, како и болести на срцето, а кои се причина за прерана смрт.

Што се однесува до неактивноста, најголемиот проблем се јавува кога децата завршуваат основно образование (некои истражувања покажуваат дека околу 90 отсто од девојчињата и 60 отсто од момчињата на возраст од 15 години немаат никаква физичка актвност.) На оваа возраст, деца кои вежбале, при запишување во средно школо, се откажуваат од тренинзи и физички активности и се насочуваат на други активности. За да им наметнете здрави навики, за да им го продолжите животот во подоцните години, стручњаците им препочуваат на родителите, но и на училиштата, во планот за настава задолжително да внесат предавање за здрав начин на живот, како физички активности, така и здрав начин на исхрана.

Секој ден 60 минути активност

Со забрзаниот начин на живеење, на родителите им останува многу малку време за да им наметнат правилна исхрана на своите деца. Квалитетен распоред на оброци, некогаш било секојдневие, а денес е реткост. Освен тоа, на децата им се достапни ресторани за брза храна или нездрави грицки со кои ќе заменуваат оброк. За многу кратко време детето кое било на граница, може да премине во дете со прекумерна тежина. Тоа значи дека внесувањето на нездрава храна во текот на денот е прекумерно, а со тоа и внесувањето на микронутриенти – минерали и витамини е многу помал. Уште еден фактор кој придонесува за појава на дебелина кај децата и младите лица е недостаток на физичка активност, објаснуваат нутриционистите. Тие додаваат дека адолесцентите поминуваат повеќе од четири часа пред телевизор, компјутер, телефон, а според порепораките на СЗО од 60 до 90 минути дневно треба да вежбаат. Тоа, секако, не мора да биде некој спорт. Може да бидат игри со топка, возење велосипед, ролери итн.

 

Постапно воведувајте промени

Според некои програми за превенција од дебелина кај децата, стручњаците советуваат како родителите не смеат да навалуваат доколку детето одбие некој оброк од здрава храна. Истражувањата покажуваат дека понекогаш еден ист продукт на детето треба да му го понудите и по десетина пати за да проба. Исто така, децата полесно прифаќаат промени, доколку тоа им биде наметнато на некој, за нив, интересен начин. Што се однесува до храната, користете тестенини во боја и различни облици, замесете леб заедно, дозволете само да си направи облик. Задолжително поттикнете го денот да го започне со здрав појадок (интегрално печиво, овошје, чаша јогурт…). Не заборавајте често да му нудите вода (потребно е да испие барам 5-6 чаши вода дневно). Не заборавајте на вежби – ако ништо не тренира, секој ден пуштете му музика да танцува. Најдобро е тоа да го правите заедно, или танцувајте со вашето дете, или излезете надвор па тркајте се, или играјте со топка, фрлајте фризби итн.

 

Како родителите може да помогнат при дебелеењето кај децата

Истрајност кај родителите и вклучување на целото семејство во борбата против оваа болест кај децата, е единствен начин како долгорочно родителите може да влијаат на своето дете и да му осигураат здрави темели за правилен раст и развој.

Родителите кои имаат дебело дете треба да го поттикнат со сопствен пример и целото семејство да ја смени исхраната и да практикуваат здрав живот. Се препорачува да се воведат промени од типот редовни семејни обоци, како и заедничко физичко вежбање. При пазарење, ограничете го купувањето на грицки, благи работи и сокови. Наполнете ја кошницата со овошје и зеленчук. Важно е да знаете дека децата кои помагаат во подготовка на храната, јадат многу повеќе зеленчук. Важно е да обрнете внимание на големината на порцијата што му ја сервирате на детето. Потребите на децата се значително помали од оние на возрасните луѓе.