Во работното медицинско портфолио на д-р Алан Андоновски, специјалист -ортопедски хирург од скопската Клиника за ортопедија се запишани голем број на успеси и револуционерни откритија. Потврда за тоа се и признанијата кои ги добива, како на домашен терен, така и надвор од нашите граници, а последно во низата е она од пред две години, каде на Седмиот балкански конгрес по артроскопија и колена хирургија кој се одржа во Солун ја освои првата награда. Имено, во рамки на конгресот д-р Андоновски презентирал нешто што досега не било никаде објавено во светот, а се работи за петта генерација на реконструкција на преден вкрстен лигамент на колено со зачувување на неговиот резидуален сноп кај кој додал фактори кои стимулираат зараснување на ткивата, а се добиени од активирани тромбоцити добиени од крвта на самиот пациент. Токму поради ова откритие во конкуренција со 120 учесници се позиционираше на врвот, а во моментов работи на нешто интересно и досега невидено на овие простори – нов пристап во третманот на менискалните повреди. Беше дел и од неодамна одржаниот 6. Конгрес на микробиолози во Охрид каде, исто така, претстави свое истражување кое беше повод за овој разговор.
Бевте еден од предавачите на неодамна одржаниот шести по ред Конгрес на микробиолози во Охрид кој траеше неколку дена. Конгресот се очекуваше со големо нетрпение, понуди иновативна и интересна програма, кои се Вашите впечатоци?
Д-р Андоновски: Мојот впечаток во врска со неодамна одржаниот конгрес на микробиолози во Охрид е дека се работи за добро организиран конгрес со доста високо научно и стручно ниво на презентираните теми. Она што особено ми остави впечаток беше присуството на повеќе предавачи од други држави како и широката лепеза на теми од различни области тесно врзани за микробиологијата. Она што е особено важно кај ваквите конгреси кои се одржуваат во близина на големи туристички центри како што е Охрид е способноста да привлечат и задржат што повеќе учесници и слушатели на самите предавања имајќи предвид дека убавото мајско време, прекрасното езеро во непосредна близина како и градот Охрид со сите свои знаменитости не одат многу во прилог на тоа. Она што ме изненади на овој конгрес е токму постојаната присутност на самите учесници додека траеја сесиите, што според мене најмногу се должеше на квалитетот на предавачите, како и на квалитетот на самите теми кои беа презентирани. И за крај она што, секако, ми остави впечаток е тоа што и покрај големиот број на презентации се некако течеше прилично релаксирано без да постои некој посебен замор којшто често знае да се јави барем на крај на сесиите.
Темата на Вашето предавање беше „Можни инфекции по реконструкција на преден круцијален лигамент“, кажете ни нешто повеќе околу овие инфекции?
Д-р Андоновски: Како и секоја друга хируршка техника, така и реконструкцијата на преден вкрстен лигамент на колено е поврзана со одредени постоперативни компликации меѓу кои едни од поопасните се токму инфекциите. Тие може да бидат локализирани како во делот околу коленото од каде се вадат тетивите од кои се приготвува графтот кој треба да го замени скинатиот преден вкрстен лигамент, така и во самиот зглоб на коленото. Причините за појава на ваквите инфекции може да бидат јатрогено внесување на патогените микроорганизми поради работење во нестерилни услови или пак инфицирање на коленото со патогени микроорганизми кои до коленото дошле преку крвта од некој друг инфициран дел од телото (пример, загноен заб, гнојни промени на кожата и слично). Од тие причини она што е особено важно кај овие пациенти е да пред самата интервенција бидат во добра општа здравствена состојба со зачуван имунитет и да немаат какви било инфекции на другите делови од телото. Тоа е нешто на што обрнуваме посебно внимание при нашата предоперативна проценка и подготовка.
Кои се причини за создавање на инфекциите, на кој начин истите се манифестираат и каква е терапијата ?
Д-р Андоновски: Инаку, инфекциите по реконструкцијата на преден вкрстен лигамент на колено претставуваат итна хируршка состојба кога е потребно брзо и навремено да се интервенира. Се карактеризират со појава на болка, локално покачена темепература, црвенило, оток, понекогаш и гнојна секреција која излегува надвор низ отвор на кожата. Лабараториските параметри укажуваат на инфекција во организмот, но, за жал, не секогаш се со сигнификантни вредности, особено кога имаме секреција низ отвор на кожата. Понекогаш доаѓа и до разлабавување и исфрлање на шрафовите и другите остеосинтетски материјали кои ги користеме за фиксирање на графтот. Третманот треба да биде брз за да не дојде до ширење на инфекцијата, оштетување на графтот, како и до целосно оштетување на зглобот на коленото. Ширењето на инфекцијата понекогаш може и да доведе до катастрофални и трајни последици. Третманот вклучува системско давање на антибиотици, најчесто два истовремено за да се постигне поширок спектар на делување, како и хируршки третман кој вклучува чистење на инфицираните делови, вадење на инфицираните шрафови како и испирање и чистење на коленото доколку истото е зафатено. Она што е особено важно е да се погоди вистинскиот антибиотик на кој патогенот не е отпорен, па затоа е неопходно земање на инфицираниот материјал и испитување на истиот пред да се започне со давање на антибиотици како не би добиле лажни резултати.
Во склоп на предавањето имавте и статистика на регистрирани случаи во Македонија. За колкав број станува збор?
Д-р Андоновски: За среќа, инфекциите по реконструкцијата на преден вкрстен лигамент на колено ретко се јавуваат со инциденца од околу 0,3 до 1,7 проценти во светски рамки. Во нашата анализа со вклучени 480 пациенти со реконструкцијата на преден вкрстен лигамент на колено инфекции се јавија кај само 3 од нив што процентуално би изнесувало околу 0,6 проценти. Сите инфекции се јавија во делот од околу коленото од каде се вадат тетивите од кои се приготвува графтот, а коленото, за среќа, не беше зафатено кај ниту еден пациент. Кај сите пациенти навремено беше интервенирано и не само што успеавме да ја решиме инфекцијата, туку успеавме да го зачуваме и графтот така да сите три пациенти имаат и стабилни колена за што впрочем и се прави реконструкцијата на преден вкрстен лигамент на колено.
Со Вашето работно портфолио и успеси домашната јавност е запознаена, а пред две години ја освоивте и првата награда на Седмиот Балкански конгрес по артроскопија и колена хирургија кој се одржа во Солун, а две години претходно на истиот конгрес кој се одржа во Софија го освоивте второто место. На што работите во моментов?
Д-р Андоновски: Откако во рамките на реконструктивната хирургија преден вкрстен лигамент на колено успеавме да стигнеме до 5 генерација на реконструкција (6 генерација се работи само во Јапонија и во 3 центри во Европа според нашите сознанија), во моментов сме фокусирани на третманот на менискалните повреди, нешто на што, за жал, многу малку се обрнува внимание, како во нашата држава така и во државите околу нас. Ако се земе предвид она што ни го откриваат најновите научни истражувања, дека по отстранување на поголемиот дел од латералниот менискус оптоварувањето на коленото се зголемува дури и до 235 проценти, а што поедноставно кажано би значело дека човек со тежина од 100 килограми по отстранувањето на латералниот менискус би имал оптоварување во коленото колку човек со тежина од 335 килограми, тогаш повеќе од очигледно е зошто по секоја цена менискусот треба да се зачува, а не да се отстрани. Токму на тоа зачувување, односно шиење на менискусите работиме во последниве година дена. Во тој контекст на нашата клиника по прв пат се направи и шиење на првите 10 скинати менискуси со лезија од типот на дршка од кошница која претставува една од најтешките и за третирање најкомплексните лезии на менискус. Оттука ние целосно ја менуваме досегашната стратегија во третманот на менискалните повреди, што значи дека наша главна заложба сега е да шиеме а не да отстрануваме менискуси. Ова, секако, не секогаш е возможно, па затоа би сакал да апелирам до сите оние кои имаат повреда на менискус што поскоро да се јават за третман на истиот бидејќи шансите за успешно шиење на менискус се најголеми во оној почетен период по повредата додека се уште не дошло до поголемо оштетување на менискалното ткиво.
