Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска/katerina@panacea.mk
Вие сте релативно нов на позицијата директор на Универзитетската клиника за Детска хирургија и Ви благодарам што своето прво интервју го давате за Panacea.mk. Kакви се Вашите планови сo Детска хирургија и што Ви е полесно: да бидете во операциона сала или на директорската позиција?
Доц. д-р Тодоровиќ: Знаете како? Како и сите мои обврски, така и оваа обврска како директор ја прифаќам одговорно, подеднакво одговорно како што сум и хирург. Тешко е да се направи транзиција во смисла на тоа некој што работи во операциона сала и на факултет да влезе во нешто што се вели организација на служба. Ние сме малтене единствена клиника, освен делот во Градска болница, каде се занимаваме со патологија на деца од 0-14 години. Освен неврохирургија и спинална хирургија, ги покриваме сите други области, хируршки гранки, и малку е поголема одговорноста зашто ние работиме од неонатална хирургија, преку урологија, абдоминална… Во склоп на детска хирургија е и Одделот за неонатална кардиохирургија, имаме дел на интензивна нега, кое е исто така на одделение… Исто така, имаме веројатно водечка гранка во смисла на детска трауматологија, покриваме една лепеза на близу 2 000 пациенти годишно, близу 2 000 операции, така што обемот е голем, а јас како медицински директор, ќе се обидам тоа да го ставам во некој ред и да функционира како што треба. Во принцип да се заврши неонатална кардиохирургија со д-р Чадиковски, тоа да профункционира како што треба, а во другите области мислиме дека сме релативно солветни.
Детска хирургија отсекогаш важела за клиника која била сплотена и тоа ми е идејата, да остане на тој сегмент.
Работите со највулнерабилната возрасна група. Каков е Вашиот пристап во работата со деца?
Доц. д-р Тодоровиќ: Детската хирургија е поспецифична во однос на адултната хирургија или она што велиме, дете не е мал човек. Си има свои специфики и во развојот, и во третманот на повреди, и во третман на дијагнози- постојат одреден број на дијагнози кои се јавуваат во детска возраст, кои мора да ги решите итн. Генерално, по тоа прашање, и пред мене, и сега, кога сум јас тука, и после, мислам дека имаме еден повеќе од коректен однос, одличен, тоа е една школа која се наследува и јас тука ништо не би менувал. Она што е добро не се менува.
Како Ве доживуваат децата? Сите ги гледаме оние популарни ТВ-серии каде детските доктори се омилените ликови…
Доц. д-р Тодоровиќ: Лично, не би влегувал во холивудски блокбастери, да се гушкаме со деца и да се облекуваме како кловнови. Ние сме луѓе како и сите други, но ќе бидам коректен и ќе кажам дека имаме повеќе од коректен однос. Се што е претерано, не чини – ниту ние да се претвораме во кловнови и да ги забавуваме децата, сепак, работиме со суптилна гранка. Имаме воспоставено работна дисциплина, однос и мислам дека досега не сме имале проблеми. И пак ќе кажам, тоа што е добро нема да го менувам. Сепак, ние не сме игротека, ниту пак кај нас доаѓаат да слават роденден. Ние сме болница и мора да има една сериозност, никој не дошол кај нас да дува свеќички, туку да се оперира и треба да се прифати со сериозност.
Многу е тешко да бидеш врвен во се, можеш коректно да работиш се, но можеш да бидеш врвен само во нешто што го работиш секој ден, што се надградуваш… Тоа е моја визија: од екипата што ја имам да направиме такви луѓе што секој за едно 4-5-6 години ќе дојде до едно ниво да може да каже дека во таа одредена област е врвен
Вашата област е специфична, имате широка лепеза на случаи со кои се сретнувате секојдневно…
Доц. д-р Тодоровиќ: Може да се случи во еден ден да имаме вродена аномалија на дете кое е старо 4 часа – непроодност на хранопроводник, непроодност на црева, сериозни конгенитални аномалии, па се до оние, кои да речеме, се наше секојдневие, како неспуштен тестис, трауми, скршеници од секаков облик, белодробни болести, она што е за жал, во последно време во пораст и мене ме секира, зголемен број на онколошки случаи, ние работиме и онкологија, тумори, се што е оперативно онкологија се работи кај нас, работиме уролошки случаи со конгенитални аномалии на урогенитален тракт, стекнати аномалии… Една широка лепеза која ја покрива Детска хирургија, и специфична и вулнерабилна група, и ради возраста на децата и поради тоа што за да се биде најблаго кажано коректен детски хирург треба да се владеат многу дисциплини – од неонатална до траума, од урологија до абдомен…
Една од моите идеи е да ги изградиме сите овие супспецијалности. Мојата идеја, генерално е од луѓето кои се тука да направиме експерти кои ќе работат базична детска хирургија, но секој од нив ќе се специјализира за лапараскопија кога работиме за онколошка хирургија, за трауматологија… Зашто мојот личен концепт е дека само така можеш да бидеш врвен. Многу е тешко да бидеш врвен во се, можеш коректно да работиш се, но можеш да бидеш врвен само во нешто што го работиш секој ден, што се надградуваш… Тоа е моја визија: од екипата што ја имам да направиме такви луѓе што секој за едно 4-5-6 години ќе дојде до едно ниво да може да каже дека во таа одредена област е врвен. Тоа е идејата, тоа е концептот, дали ќе успее или не, ќе видиме.
Да не излезе како саморекламирање, но мислам дека во доменот на Детска трауматологија водиме убедливо, не зборувам за Македонија, туку за регионот. Работиме сериозна детска траума и сериозно не почитуваат и тука и надвор. После 25 години напорна работа сме стигнале до некој врв и сега треба само да го одржиме
Имате ли доволно кадар, екипираност на Детска хирурургија да го спроведете овој концепт? Голема е бројката на доктори кои заминуваат од земјава, се соочуваме со недостиг на стручен кадар.
Доц. д-р Тодоровиќ: Во принцип, ние сме добро екипирани, но знаете, како… Живееме во време кога 90 % размислуваат кој ќе оди во странство, тое е сега модерно, проблемот не е само во лекарскиот кадар, проблем е да најдаме и квалитетни медицински сестри, негувателки, зашто ова е, сепак, тимска работа и ако не функционираат сите алки, тешко функционира. Работиме на ова прашање. Имаме и млади доктори кои се желни и сакаат да учат, но јас не можам да влијаам на нивната економска стабилност и економско задоволство, немам таква моќ, но мислам дека ќе можам да направам таква организација да барем секој се најде во својот дел. Ќе пробам да направам некој таков концепт, иако ќе биде тешко, сизифовска работа.
Ги споменавте онколошките заболувања кај децата, кои се во пораст. На што се должи ваквата ситуација, податоците се загрижувачки?
Доц. д-р Тодоровиќ: Прашање за ОН! Има еден демографски податок, на пример, јас откако сум на Детска хирургија, бројот на живородени деца се намалува од 28 000 на 25 000, сега веќе на 22 000, а бројот на онколошки случаи се зголемува. Во принцип, можеби има и некои надворешни фактори, етиолошки, не би можел да се осудам и да кажам дека тоа е поради ова или она. Но евидентно е дека има нови случаи, но еве, да кажам за среќа, техниката е напредната па порано се откриваат, но дека е во пораст – во пораст е. Кај нас постои една специјална комисија која функционира во склоп на Клиниката, малигна комисија која секој случај на малигно заболување го презентира за да може во договор со педијатри, онколози, од РТГ институт да се направи проценка и скенирање за да се види во кој правец ќе се третира тој малигном. Самиот факт дека секој месец имаме по една или две комисии ви кажува колкав број на случаи има.
Детска хирургија отсекогаш важела за клиника која била сплотена и тоа ми е идејата, да остане на тој сегмент
Во рамки на неодамна одржаниот 4. Конгрес на МАДОТ имавте предавање на тема: Минимално инвазивен хируршки пристап во третман на фрактури на долги коски кај деца. За каква процедура станува збор?
Доц. д-р Тодоровиќ: Минимално инвазивно третираме долги коски, секоја траума која не може да се реши конзервативно, зашто се што може да се реши со операција – ние го решаваме. Затоа што детската коска има сосема други параметри, друг начин на зараснување во однос на возрасните, и гледаме ако може да помине без операција. Она што не задоволува репозиција, она за кое мислиме дека ако не се оперира понатаму ќе направи некој инвалидитет – тие ги оперираме. Група на деца кои се со индикација за операција ние ги третираме минимално инвазивно. Тоа значи без големи резови, без отворање, со брзо вертикализирање, со помала хоспитализација итн., тоа е тренд кој е секаде во светот и сите области одат кон минимално инвазивни. Трендот е тој секаде во светот, а наша среќа е што ние го работиме од 90-те години и можеме да кажеме дека имаме 25 години искуство што е за респект.
Да не излезе како саморекламирање, но мислам дека во доменот на Детска трауматологија водиме убедливо, не зборувам за Македонија, туку за регионот. Работиме сериозна детска траума и сериозно не почитуваат и тука и надвор. После 25 години напорна работа сме стигнале до некој врв и сега треба само да го одржиме.
