Пишува: Александра Стојановска/saska@panacea.mk
Под мотото: Глас што води – Со подобро негување кон подобро здравје, оваа, 2020. година е година во знакот на сестринството. И во земјава, почнувајќи од 5. мај кога се одбележа Меѓународниот ден на акушерките, па се до 12. мај кога е Меѓународниот ден на медицинските сестри, цела недела Здружението на медицински сестри, техничари и акушерки “За нас“ кое ја предводи Унијата на здруженија на медицински сестри спроведува активности за подигање на свеста за правата, безбедноста и бенифициите на овој дел од медицинските работници.
За тоа што значи повикот медицинска сестра, кои се проблемите со кои се соочуваат, особено сега во услови на пандемија со коронавирусот, и каков е историјатот на сестринството, разговараме со м-р. мед. тех. Гордана Бешлиовска, претседател на Здружението на медицински сестри, техничари и акушери и координатор на Унијата на здруженијата.
Пандемијата со коронавирусот го исплива на површина значењето на медицинските сестри, односно средниот медицински персонал во целиот здравствен систем. Што значи повикот медицинска сестра?
М-р. мед. тех. Бешлиовска: Ние сме првиот и честопати последниот допир за некого. Непоколебливо секогаш се даваме во својата професија. Внесуваме нов живот, со својата работа, демонстрираме една и единствена вистина дека и покрај сите лекови и напредок на модерната медицина, човечкиот допир и акт на љубезност се лекот кој ги менува животите. Светот во оваа 2020. година се обединува преку пораката на Светската здравствена организација за поддршка на сестринството, на акушерките и стоматолошките сестри. Придобивките од нашата работа се од глобална важност и круцијален дел од здравствениот систем. ’Рбетниот столб на здравствениот систем се медицинските сестри кои се огласени оваа година преку логото: Глас што води, со негување до подобро здравје. Сплотени во Здружението За Нас, кое ја предводи Унијата на здруженија на медицински сестри, ги огласи сестрите преку нивното мото:
Ние не сме ангели, ние сме втората најубава работа по ангелите
Периодот на пандемија ја потврди нашата важност во здравствениот систем. Сестрите се од првиот момент во контакт со пациентот во тријажните центри, преку епидемиолошкиот прашалник, а потоа и во понатамошниот третман.
Жално е што голем број се инфицираа и станаа позитивни на вирусот, им посакувам побрзо оздравување и ги охрабрувам повторно да се вратат во нашите редови.
Со какви проблеми се соочува овој персонал во земјава?
М-р. мед. тех. Бешлиовска: Ние знаеме дека нашата професија е начин на живот, во кој ние сме доказ за хуманост. Да бидеш медицинска сестра е голем предизвик во кој треба да сте подготвени и дека животот може да ви биде во опасност. Треба да имате карактерни особини кои ќе ве одликуваат со точност, професионалност, пожртвуваност, хуманост. Тоа едноставно го имате или го немате. Од тука, за да бидете во оваа професија треба да ѝ пристапите со тие чувства и пожртвуваност. Во професионалниот дел треба да сте колегијално стручни, професионални, одговорни, да ги спроведувате целосно и навреме вашите работни задачи по закон и по пропис. Треба да ја почитувате личноста на пациентот по основ на неговите убедувања, уверувања, религија и сѐ што е негова личност. Треба да бидете подготвени да се вложите и за неговото семејство со целосна едукација и препораки и со целосно здравствено воспитување. Со еден збор, ние го промовираме здравјето. Ги спречуваме болестите, го унапредуваме здравјето, ги леснуваме маките во последните моменти од животот. И целата оваа комбинација само за доброто на пациентите кои се во суштината на нашето постоење.
Денес сестрите и акушерките се школуваат и во втор и во трет циклус на студии, но достоинството им е нарушено бидејќи тоа образование не им е признаено секаде во здравствените институции.
Проблемите се многу од најосновни до специфични и тие нас нѐ обединија. Во услови кога немаме претставник во здравствените структури, проблемите станаа долгогодишни и многу.
Каков е историјатот на сестринството, односно развојот на оваа професија?
М-р. мед. тех. Бешлиовска: Историјата почнува уште од времето на Кримската војна кога Флоренс Најтингејл со уште 38 доброволно пријавени сестри почнува со нега, подобрување на условите за хигиена и статистика на причините за смртноста на војниците. Формирањето на првото училиште за медицински сестри во тогашната болница на Св. Тома. Придонесот на Флоренс Најтингејл за нашата професија е од голема важност за моралното сестринство. Нејзиниот роденден, 12. мај, е нашиот светски ден на сестринството. Оваа година се навршуваат 200 години од раѓањето на Флоренс Најтингејл. Исто така, оваа година е прогласена од СЗО и ISN за година на сестринството.
Првите училишта за медицински сестри датираат од 1930 година. Нашата прва школувана медицинска сестра е Славјанка Влахчева која е и првиот директор на првото медицинско училиште во слободна Македонија.
Кои се заложбите на здружението во одбрана и заштита на правата на членовите?
М-р. мед. тех. Бешлиовска: По формирањето на Здружението За Нас и Унијата на Здруженија, гласот што води сме ние. Ги обелодинуваме сите наши проблеми и нудиме решенија за истите, но многу тешко се поместуваме од нултата точка. Тоа е затоа што немаме закон за нашата професија кој ќе нѐ развие целосно од образование до нашите интервенции (работни задачи), сестринската документација, сестринската едукација. Сестрите и акушерките се најбројната група на здравствени професионалци кои работат за постојано унапредување на квалитетот на сестринската грижа, како и унапредување на квалитетот на нашите стручни знаења со присуство во општеството. Ние сме интеракцијата со корисниците на здравствената заштита.
Ние како Унија на здруженија во нашите цели преку донесување на закон за нашата професија сакаме да ги оствариме нашите статутарни цели.
- За признавање на образованието, унапредување на професијата;
- Безбедност на работно место;
- Потврда за нашите интервенции и право на образование;
- Бенефиции на нашиот работен стаж бидејки работиме во сменска работа;
- Поместување на старосната граница за пензионирање;
- Една унифицирана рамка за пресметка на нашите плати;
- Еден унифициран договор по кој сестрите во концесионерството ќе склучуваат договор за работа;
- Измени во законот за здравствена заштитa;
- Измени на законот за колективен договор;
Поместување на коефициентите по образование, и уште многу други цели кои треба да го вратат достоинството на нашата професија со што ќе се покачи задоволството на работа, и ќе се намали одливот на медицински сестри.
По повод неделата на сестринството, но со оглед на состојбата во која во моментов се наоѓаме, кои се вашите идни планови?
М-р. мед. тех. Бешлиовска: Неделата на сестринството, и покрај рестриктивните мерки, ја одбележуваме активно промовирајки ги препораките на СЗО до раководните структури во здравството.
Да се инвестира во сестрите по основ на овозможување на сестрите да учествуваат во носењето на одлуки, односно да бидат имплементирани во здравствената политика. Да се инвестира во образованието на сестрите, едукациите, фер плати, човекови ресурси, подобри услови за работа… Сето тоа преку инволвирање на сестрите во носењето на одлуките во здравствената политика. Се огласуваме во оваа Недела на сестринството, ако авторитетот на СЗО за мерки во пандемија се почитува максимално, тогаш и овие препораки треба многу сериозно да бидат слушнати од нашите здравствени раководни структури.
На овој начин ќе ја промовираме професијата и ќе го одбележиме денот во склоп на можностите. Сѐ ќе биде презентирано on-line на нашите веб (zanas.mk) и фејсбук страни (facebook.com/zanas.mk/).
