ИСТОРИЈА НА МЕДИЦИНАТА: Трансплантација на матка

Првото бебе родено од мајка со пресадена матка е во октомври, 2014 година. Бебето било машко, тежело 1,8 килограми и било родено со царски рез во 32. недела од бременоста, бидејќи мајката развила прееклампсија. Мајката Малин Стенберг матката ја добила од донор, 61 годишната Ева Росен, пријателка на семејството.

Неплодноста на матката е вид на женска неплодност за која нема лекување. Се проценува дека над 200.000 жени во Европа имаат неплодност на матката.

Првиот обид за трансплантација на матка е направен во 2000 година, во Саудиска Арабија, каде д-р Уафа Фаги успешно направил пресадување на матка, земена од 46 годишна пациентка на 26 годишна девојка, чија матка била оштетена како поседица на хеморагија по породување.

Со оглед дека пациентката на крајот, односно по само 99 дена, поради некроза морало да и се отстрани пресадената матка, овој случај подолго време бил оспоруван дали бил успешен или не. Но, експертите сепак се децидни дека матката кај оваа девојка функционирала извесно време, со тоа што таа искусила два менструални циклуса. Во тоа време, поради екстремноста на операцијата и сериозноста на компликациите, членовите на медицинската заедница изразиле загриженост околу тоа дали процедурата е морална или етичка.

Првиот случај на трансплантација на матка која вклучувала починат донор се случила во Турција, на 9. август 2011 година. Интервенцијата ја извеле д-р Омер Озкан и д-р Мунире Акар во Универзитетската болница Акдениз во Анталија, и тоа на Дериа Серт, 21 годишна пациентка која била родена без матка. Во овој случај, пациентката уживала долгорочен успех со пресадената матка, доживувајќи менструални циклуси и две години по операцијата, како и бременост. Но, Серт на крајот доживеала абортус во првото тромесечје од бременоста, откако лекарите не успеале да детектираат срцева акција кај фетусот, што во основа е вообичаена компликација во бременоста и можеби и не била поврзана со трансплантацијата.

Д-р Матс Бранстром е првиот лекар, по чија изведена трансплантација на матка е родено бебе

Во Шведска, во 2012 година направена е првата трансплантација на матка од мајка на ќерка, од страна на д-р Матс Бранстром, началник на одделението за гинекологија и акушерство на Унверзитетот во Гетеборг.

Но, првото бебе родено од мајка со пресадена матка е во октомври, 2014 година. Бебето било машко, тежело 1,8 килограми и било родено со царски рез во 32. недела од бременоста, бидејќи мајката развила прееклампсија. Мајката Малин Стенберг матката ја добила од донор, 61 годишната Ева Росен, пријателка на семејството.

Првото бебе родено од трансплантирана матка во мајката Малин Стенберг се вика Винсент и е родено во септември 2014 година

Првата трансплантација на матка во САД е направена на 26 февруари 2016 година на Клиниката Кливленд, но поради компликации, пресадувањето било неуспешно и на жената и била отстранета матката. Подоцна, зафатот бил повторно изведен и првото бебе во САД од пресадена матка е родено во ноември 2017 година во Далас, од матка донирана од недиректен жив донор.

Досега од мајки со трансплантирана матка се родени вкупно осум бебиња во светот. 

На Балканот прво пресадување на матка е направено во Србија, на Детската клиника во Тиршова и тоа е прва трансплантација во светот помеѓу еднојајчани близначки – сестри.Интервенцијата е направена на 26 март, 2017 година, а бебето е родено во 2018 година. Трансплантацијата ја извела екипа од Детската клиника, на чело со Матс Бранстром од Универзитетската клиника во Гетеборг – Шведска, како и група лекари од Харвард, Израел и од Србија.

Досега од мајки со трансплантирана матка се родени вкупно осум бебиња во светот.