Хипофизата е една од најмалите жлезди во човековиот организам, меѓутоа е една од најважните, бидејќи таа ја синхронизира работата на многу жлезди. Единствена жлезда која не се контролира од страна на хипофизата е паратироидната. Сите останати жлезди се контролирани од хипофизата.
Хипофизата како и сите други жлезди заболува од тумори. Главно сите се бенигни и се релативно чести, бидејќи сега има можности за нивно визуелизирање. Тоа е магнетната резонанца. Најчест хипофизен тумор е пролактиномот. Пролактиномот, како што и самиот збор кажува, е тумор кој лачи пролактин. Пролактинот се лачи во предниот резен на хипофизата и има посебна улога кај жените, особено во фаза кога почнуваат да дојат и врши продукција на млеко во млечните жлезди, значи, без пролактинот не е можно доењето. Тоа му е функцијата. Кај мажите функцијата на пролактин не е доволно позната. Најчест хипофизен тумор е токму од клетките кои продуцираат пролактин и тие тумори се означуваат како пролактиноми. Тој е најчест на хипофизита особено кај жените, но го има и кај мажите.
СИМПТОМИ
Прв симптом се главоболките кои се повторуваат и тешко реагираат на лекови за болка. Втор знак кај жените е нарушување на менструалниот циклус, се разбира, доколку жената е во репродуктивен период. Трет симптом е појава на секреција, лачење на млеко или течност од дојките. Оваа секреција може да биде спонтана, значи сама по себе или може да биде на притисок, кога ќе се притиснат дојките. Тоа е патолошка појава, без никакви временски совпаѓања со периоди на бременост, доење – зашто во тие периоди тоа е нормално. (Во период на бременост, особено во последните три месеци и во фаза на доење пролактинот покажува високи вредности затоа што функцијата тогаш доаѓа до израз за млекото. После тоа вредностите опаѓаат.) Ова се најчести промени кај жените, додека кај мажите, особено кај младите, кои се во репродуктивен период, единствен знак може да биде нарушување на либидото, односно импотенцијата. И тоа е доста дискретно. Исто така, кај некои од мажите коишто имаат пролактином може да дојде до болки во градите, без или многу ретко со излачување на некој секрет.
Зголемени вредности на пролактин може да се појават и со земање на многу лекови. Тие го покачуваат пролактинот во фазата додека ги земаат, а по престанување на лековите, тој паѓа. Треба претходно да се види кои лекови пациентот ги земал, а тука спаѓаат седативите, антидепресиви, некои лекови за срце, потоа лекови кои ја смируваат киселината во желудникот итн. Исто така, треба да се види дали пациентот земал редовно вакви лекови кои може да бидат причина за покачување на пролактинот.
ДИЈАГНОСТИКА И ЛЕКУВАЊЕ
Дијагнозата се поставува врз основа на мерењето на пролактин во крвта. Доколку вредностите се високи се прави магнентна резонанца да се види дали се работи за пролактином и тумор. За среќа, пролактиномите се лекуваат успешно со земање на таблетарна терапија. Има два вида на таблети – едните се постари, другите се понови и поефикасни, меѓутоа дејството им е различно, зависи од тоа на кои делови од хипофизата, односно на кои рецептори делуваат. Земањето на лекарствата за намалување на пролактинот често пати доведува во тек на подолг месечен или годишен период до намалување, односно во најдобар случај до исчезнување на хипофизните тумори. Доколку туморот и понатаму расте и не покажува знаци за стагнирање или намалување, се оди на хируршки третман.
