Променливо расположение (дистимија) – начин на живот или болест?

Едноставниот одговор на прашањето што е дистимија е дека тоа е состојба на лошо расположение кое е присутно подолго време.

Станува збор за долготраен облик на блага депресија која се карактеризира со трајно негативен став кон животот. Самиот израз дистимија е од грчко потекло и е составен од два збора dys што значи лошо и thumia што означува состојба на умот.

Дистимијата најчесто започнува незабележливо во доцното детство и адолесценцијата, но може да се појави и подоцна. Три пати е почеста кај жените. Траењето на дистимијата може да биде подолго од пет години, а периодите на дистимија може да се менуваат со периоди на нормално расположение. Често болните кај појавата на дистимија во фаза на детството или адолесцентниот период, симптомите на болеста ги прифаќаат како свој начин на живот и дел од својата личност, а на психијатар се обраќаат дури кога ќе престанат нормално да функционираат внатре во семејството или работното опкружување.

Ако лицето развие симптоми на дистимија по 50-тата година, вообичаено се помислува на основна телесна болест, бидејќи околу 75 % од лицата кои боледуваат од дистимија имаат и некое друго пореметување на здравјето.

Честотата на дистимично пореметување е три проценти, а животната преваленца со или без големо депресивно преметување е околу шест отсто. Кај децата подеднакво се јавува и кај двата пола. Додека во повозрасниот период е карактерстичен повеќе за жените.

Пореметувањето би можело да се опише како состојба обележана со трајна тага, нелагодност, нерасположение, губење на интерес за вообичаени активности, губење на самодоверба и потешкотии во донесување на одлуки. Лицата кои патат од дистимија имаат помала способност за доживување на задоволства.

Овие лица вообичаено се нервозни, нагласено самокритични, постојано размислуваат само за негативни случувања од минатото, разочарувања или личен неуспех. Со тек на време лицата со дистимија се повлекуваат од социјалниот живот и во целост се изолираат од роднините и од пријателите. Често се беспричински анксиозни.

Според дефиницијата за дистимија, пореметувањето бара најмалку две години траење на симптомите  и присутност на најмалку два од овие симптоми:

  • Намален или зголемен апетит;
  • Инсомнија или хиперсомнија;
  • Губење на енергија и чувство на замор;
  • Самопотценување;
  • Чувство на безнадежност;
  • Тешкотии во концентрацијата и донесувањето одлуки.

Денес се препорачува со психотерапијата, веднаш да се започне лекување на состојбата со антидепресиви. Примената на антидепресиви, според резултати на некои студии имаат поволно влијание кај 45 до 55 % од пациентите со дистимија.