Од појавата на првото инфицирано лице со новиот коронавирус во Македонија, поминаа осум месеци. Сознанијата за вирусот и болеста што ја предизвикува, КОВИД-19, се многу поголеми отколку на почетокот. Следствено се менуваа и здравствените препораки, а последната промена која се очекува е заолжителното носење заштитна маска на отворено.
Најчести симптоми се:
- Зголемена телесна температура
- Сува кашлица
- Замор
Помалку чести симптоми се:
- Болки во мускулите и зглобовите
- Затнат нос или течење на нос
- Главоболка
- Болка во грлото
- Воспаление на очите (конјуктивитис)
- Краток здив или отежнато дишење
- Пролив и стомачни тегоби
- Изненадно губење на осетот за мирис и вкус
Одредени симптоми, како кашлица и губење на мирисот може да траат и со недели откако пациентот ќе престане да биде заразен за околината.
-
Кога да се обратите кај лекар?
Ако имате тешки симптоми, веднаш побарајте лекарска помош. Секогаш јавете се пред одење на лекар или во здравствена установа. Лицата со благи симптоми кои инаку се здрави, треба да се лекуваат дома.
До појават на првите симптоми во просек доаѓа од пет до шест дена по инфекција со вирусот, но тој период може да трае и до 14 дена, наведува Светската здравствена организација.
-
Како да се тестирате?
Упат за тестирање, на државна сметка, издава матичниот лекар. Во случај на потешка форма на болеста, која бара лекување во болница, матичниот лекар издава упат за болница.
Тестирањето се спроведува во центрите за јавно здравје.
Да се тестира може кој сака, без оглед дали има или нема симптоми, во приватни лаборатории, но таа услуга се плаќа приватно и чини над 3.000 денари, во зависност од установата.
-
Што да направите додека го чекате наодот?
Стручњаците од Институтот за јавно здравје велат дека граѓаните кои се тестирале за КОВИД-19, треба задолжително да останат дома до добивање на резултатите, а доколку добијат позитивен тест, да се јават кај матичниот лекар, поради одредување на изолација.
Доколку не ви се јави епидемиолог во врска со одредување на (само)изолација, матичните лекари имаат овластување да ја донесат таа одлука, за да се забрза процесот и се олесни работата на епидемиолозите.
-
Кој ги информира блиските контакти?
Лекарите постојано ги замолуваат граѓаните кои имаат информација дека се болни од КОВИД-19 да ги известат своите блиски контакти или да ги упатат да се јават кај својот матичен лекар, без оглед на тоа дали добиле повик од епидемиолог или не.
-
Кој се блиски контакти?
Блиски контакти се сите лица со кои сте биле во контакт во период од 48 часа пред појавата на првите симптоми (односно од земањето брис ако немате никакви симптоми на болеста, а наодот од бризот е позитивен на SARS-CoV-2), па се моментот на вашето заминување во изолација.
-
Што се смета за близок контакт?
За близок контакт се смета делење на домаќинство со болниот, директен телесен контакт (пр. ракување), незаштитен директен контакт со инфективни секрети од заболен од КОВИД-19 (допирање користени марамчиња со гола рака или на пример, ако болниот се искашла во другото лице), контакт лице во лице со болниот на оддалеченост помала од два метра во траење од 15 минути и престој во затворен простор со болен на оддалеченост помала од два метра во траење подолго од 15 минути.
- Треба ли да се тестираат блиските контакти?
За тоа дали треба контактот да се тестира, одлучува лекар и тоа на основ на епидемиолошката слика, односно зависно од тоа дали лицето има симптоми или нема. Контактот може и сам да одлучи да се тестира, но на своја сметка.
- Заразен/а сум со коронавирус, значи ли тоа дека мора да одам во болница?
На повеќето пациенти не им е потребно болничко лекување. Се препорачува внес на голема количина топли течности (што ја ослободува слузта и помага при искашлување), потоа одморање и мирување, но и користење на лекови против болка и/или против зголемена температура.
Задолжително треба да се побара помош од лекар ако симптомите траар подолго од два-три дена, ако се присутни континуирани потешкотии при дишењето, ако е присутна постојана болка во градите при дишење, како и при зголемена телесна температура над 39 степени. Исто така, лекарска помош треба да се побара и во случај на упорна кашлица и искашлување.
-
Колку треба да се остане во изолација?
Доколку пациентот е асимптоматски, на 10. ден автоматски се генерира извештај за завршување на изолацијата, односно на 20. ден кај пациентите коишто имале симптоми. По овој период, не се прави повторно тестирање на КОВИД-19, туку се смета дека по овој период, лицето не е заразно за околината.
