Пандемијата со КОВИД-19 и карантинот под кој беа (некои се уште се) цели градови, области и држави, неизбежно оставаат трага и на менталното здравје на поединецот и заедницата. Секој со досега недоживеана ситуација – несигурност, неизвесност, страв од заболување од непозната болест и социјално дистанцирање – се носи како знае и може, а веројатно уште долго откако пандемијата ќе заврши ќе ги чувствуваме нејзините последици, не само економски, туку и психички.
КАЈ НЕКОИ МОЖЕ ДА СЕ РАЗВИЕ ПТСП
ПТСП, посттрауматско стресно пореметување, најчесто се поврзува во воените ветерани, но може да го поттикне секоја голема траума и стресно случување во кое се чувствуваме дека ние е загрозен живото: сексуален напад, природна катастрофа, терористички напад, тешка сообраќајна несреќа, па и пандемија.
Коронавиус пандемијата е особено трауматично искуство од повеќе причини, вели Амелиа Алдао, психолог од Њујрок, специјализирана за проблем на анксиозноста.
“Страв од заболување, посебно во тешко погодените подрачја почувствуваа речиси сите. А, мерките на социјално дистаницрање може длабински да променат нечие ментално здравје, оти со нив се јавува жалост поради тоа што нашите социјални живот толку се променија и што ќе продолжат да се менуваат. Дополнителен, посебно трауматизирачки елемент е неизвесноста: не знаме кога децата ќе се вратат во училиште, кога ќе се отворат границите, дали болеста ќе се врати… Така големата несигрност е гориво за нашата анксиозност и ни го подига нивото на стрес, а таквата ситуација лесно предизвикува траума“, толкува Алдао.
Загриженост постои и поради можните симптоми слични на ПТСП кај лицата кои долго биле изолирани дома, вели психологот Елиса Бардаш.
ПОГОЛЕМА АНКСИОЗНОСТ И СТРАВ ОД ИЗЛЕГУВАЊЕ
Се поголем број луѓе во светот се грижат поради здравјето, но и поради враќањето во јавност. Кај некои, поради тоа, анксиозноста би можела да се развие во агорафобија, страв од отворен простор. Лицата со ова анксиозно пореметување чувствуваат длабок страв од напуштање на својот дом или некој друг простор во кој се чувствуват сигурно, а излегувањето може да им предизвика паника или чувство на беспомошност, нелагодност и фатеност во замка.
ДЕПРЕСИЈА И “ЗУМОР“
Социјалното дистанцирање може да доведе до опаѓање и на перципираната социјална поддршка (онаа за која веруваме дека ја примаме од пријателите и семејството) и на примената социјална поддршка (мерлива социјална поддршка која навистина ја добиваме), наведува Сара Ло, психолог на Школата за јавно здравје Јеил.
“Недостатокот на социјална поддршка може да го зголеми ризикот за различни ментални потешкотии, вклучувајќи и депресија. Иако луѓето се поврзани виртуелно, тоа не може доволно добро да ја замени редовната поддршка од различни членови на некоја социјална мрежа – освен пријателите и семејството, тоа се и колеги, соседи, келнери, продавачи…“, вели Ло.
Да се видиш со пријателите и семејството преку екран може да биде мелем на рана, но тоа едноставно не е исто како средба во живо. Слабата социјална поткрепа е поврзана со депресивност, а осаменоста го зголемува ризикот од депресија, самоубиство, алкохолизам и кардиоваскуларни болести, наведува Ло.
Од друга страна, многу луѓе чувствуваат замор од екраните, и станати се “зуморни“, а тоа ја намалува мотивираноста за продолжување на виртуелните контакти, што може да го зголеми проблемор на чувство на осаменост.
Можните последици од пандемијата со КОВИД-19 на манталното здравје ќе траат многу подолго од самата пандемија. Затоа, психолозите алармираат секоја влада да обезбеди економски, социјални и здравствени услво да ги заштити своите граѓани, особено оние најслабите, а на лично ниво, секој би требало да се позанимава со своите грижи пред да прераснат во нешто поголемо.
