ВОДИЧ – КАКО ДА СЕ СПРАВИТЕ СО ПОСТКОВИД: Најчести симптоми, совети и препораки

Повеќето пациенти заразени со коронавирус се опоравуваат од болеста по две до шест седмици, а истражувањата покажуваат дека помеѓу 10 и 30 проценти од лицата кои ја прележале инфекцијата имаат барен некој од над 200 симптоми на постковид.

Светската здравствена организација (СЗО) ваквата критична состојба ја дефинира како поттикнат КОВИД, продолжен или долг КОВИД ( long covid). Се работи за мултисистемска болест која може да трае од два до шест месеци, а кај некои пациенти и речиси една година.

Специјалистот за белодробни болести, прим. д-р Славица Плавшиќ од Србија вели дека и понатаму е непознато колкав е бројот на постковид пациенти секаде во светот.

“Не постои регистар на такви болни, како ни специјалзирани установи за нивно лекување, барем не во регионот. Случаевите се решаваат поединечно и како кој ќе се снајде. Секако, многу потешки последици остануваат кај оние пациенти кои имале потешки форми на болеста, кои се болнички лекувани, а особено кај оние кои биле на респиратор“, потенцира д-р Плавшиќ.

Меѓутоа, постковид синдром може да имаат и пациенти кои имале многу блага форма на болеста, а особено е загрижувачко тоа што може да се појави и кај деца, додава докторката.

“Не постои ниту еден систем на органи кој не може да биде зафатен со постковид симптоми. Некои се задржуваат долго, интензивни се и може значајно да го нарушат квалитетот на живот на пациентот. Не е познато зошто опоравувањето на некои лица се продолжува, а причините може да бидат и долготрајна и повторувачка изложеност на виремија (присутност на вирусот во крвта), како и слаб имунолошки одговор“, нагласува д-р  Плавшиќ.

Најчесто се јавуваат општи симптоми, кои може да траат со месеци: малаксалост и хроничен замор кој се јавува и по најмал физички напор, таканаречен синдром ан хроничен замор. Тука се и покачена телесна температура, губење на сетилото за мирис и вкус, оштетување на слухот, опаѓање на косата, различни и променливи болни сензации (мигрирачки болки), различни кожни осипи и слично.

Најголеми проблеми се јавуваат во респираторниот, кардиоваскуларниот и централниот нервен систем. Некои од најзначајните симптоми и клинички знаци на постковид состојбата се следниве:

  • Респираторен систем

Кашлица, брзо заморување, болка во градите, намален капацитет на белите дробови, белодробна фиброза.

  • Кардиоваскуларен систем

Аритмии, палпитации и тахикардија, висок крвен притисок, перикарден излив, срцева слабост, миокардиопатија, миокардитис, коронарна болест.

  • Невролошки и скелетно-мускулен систем

Упорни болки во мускулите, коските, зглобовите и ‘рбетот, главоболка, вртоглавица со можно губење на свеста и како најтешка компликација може да се јави и цереброваскуларен инцидент (мозочен удар) поради оштетување и последователна тромбоза на крвните садови.

Често доаѓа и до воспаление на ткивата околу ‘рбетот кое е многу болно и доведува до силни главоболки и вртоглавици.

  • Ендокринолошки и метаболички нарушувања

Хипергликемија и потешка контрола на дијабетес, нарушувања во работата на тироидната жлезда, нарушена функција на црниот дроб, намалена функција на бубрезите, гастроинтестинални тегоби.

  • Психолошки нарушувања

Краткорочно губење на помнењето – неможност да се запомнат неколку реченици, тешко пронаоѓање зборови, губење на концентрација, проблеми со учењето, анксиозност, депресија, проблеми со спиењето и страв, посттрауматски синдром, напади на паника.

Појавата на таканаречената “мозочна магла“ предизвикува посебна загриженост и страв кај постковид пациентите. Тоа е состојба која пациентите ја опишуваат како целосна конфузија и дезориентираност. Се претпоставува дека постои директна инвазија на вирусот на мозокот, воспаление и васкуларна повреда со секундарна хипоксија на мозочното ткиво поради намаленото снабдување со кислород.

СОВЕТИ И ПРЕПОРАКИ

  1. Да се прават редовни контроли (лабораторија, особено контрола на Д-димерите, снимка на белите дробови, ЕКГ и ехо на срцето).
  2. Да се земаат витамини кои го подобруваат имунолошкиот статус: Ц, Д, цинк, селен.
  3. Комплексот на витаминот Б во комбинација со магнезиум е корисен за оние кои имаат невролошки и психолошки проблеми и “мозочна магла“.
  4. Превентивно да се зема ацетилсалицилна киселина минумум еден месец.
  5. Да се земаат пробиотици.
  6. Лесни прошетки по 10-15 дена, а физичка активност се советува дури по неколку недели.
  7. Вежби за дишење – респираторна рехабилитација.