За време на пандемијата со болеста КОВИД-19 се почесто се слуша поимот колективен имунитет, како една од можните заштитни механизми против вирусот SARS-CoV-2. Но, и кај останатите болести целта е да се постигне колективен имунитет. Темелот на заштита преку колективен имунитет е во тоа да поголем дел од населението (по правило повеќе од 90%) не може да заболи поради тоа што поседува заштитни антитела. Тие може да се стекнат со прележување или вакцинирање.
ЗОШТО Е ВАЖЕН КОЛЕКТИВНИОТ ИМУНИТЕТ?
Дури и ако станува збор за најдобар здравствен систем, сите луѓе во одредена популација не може да стекнат имунитет на одредена болест. Некој не може да прими вакцина оти има тешка алергиска реакција на некои од нејзините состојки. Исто така, некој не смее да прими вакцина поради супресија на имуниот систем, особено ако се работи за послаби, но живо причинители. Тоа се лица кои имаат ХИВ, лица кои примаат онколошка терапија, имуносупресивни лекови, на пример проади, трансплантација на орган, неврориризчни деца… Колективниот имунитет е имунитет што ги штити и нив.
Колективниот имунитет се создава кога голем дел од населението на некое подрачје е имуно на одредена болеста. Ако доволно лица се отпорни на причинителот на болеста, како вируси или бактерии, патогените нема каде да се шират. Иако секој поединец можеби не е имун, групата во целина има заштита. Тоа е затоа што вкупно има помалку ризични лица. Стапката на инфекции опаѓа, а болеста исчезнува.
КОЛЕКТИВНИОТ ИМУНИТЕТ СЕ СОЗДАВА НА ДВА НАЧИНА
Значајната улога на вакцините е и во тоа што освен директна заштита имаат и дополнителна вредност, а тоа е да ги штитат оние кои не можат да се вакцинираат, односно поттикнуваат колективен имунитет.
Изразот колективен имунитет во имунологијата е препознаен околу 1930., кога е воочено дека бројот на новозаболени од сипаница (вклучувајќи ги и чувствителните деца) е привремено стопиран, откако значаен број на деца станале имуни на сипаниците. Масовната вакцинација заради предизвикување на колективен имунитет станала вообичаена и се покажала успешна во спречување на ширење на разни заразни болести. Вакцините го поттикнуваат телото да помисли дека вирусот или бактеријата го инфицирала. Не се разболувате, но вашиот имун систем и натаму создава заштитни антитела. Следниот пат кога телото ќе дојде во контакт со бактерија или вирус, подготвено е да се бори против неа.
Колективниот имунитет се создава и кога има голем број на заболени, односно кога сме изложени на вирусот или бактеријата, тогаш нашиот организам создава антитела за борба против инфекција. Кога ќе се опоравиме, нашето тело задржува антитела, кои не штитат од следна инфекција. Тоа е она што го стопираше избивањето на вирусот Зика во Бразил. Две години по избивање на пандемијата, 63% од населението било изложено на вирусот. Истражувачите мислеле дека заедницата достигнала вистинско ниво за колективен имунитет.
Пренесувањето на инфекциите се стопира меѓу жителите кога се вакцинира доволен голем процент. За создавање на колективен имунитет идеално е да се вакцинирани над 90%, но не и помалку од 50% од населението. Ако вакцинираноста е помала, тогаш вирусот и понатаму циркулира меѓу луѓето и повремено предизвикува тешки последици кај чувствителните лица.
КОГА ЗАЕДНИЦАТА СТЕКНУВА КОЛЕКТИВЕН ИМУНИТЕТ?
Колкава е потребата за вакцинираност за колективен имунитет зависи од репродукцискиот број, кој зборува за просечниот број на лица кои еден поединец со вирус може да зарази, ако тие лица веќе не се имуни. Колку е поголем репродукцискиот број, толку повеќе луѓе треба д абидат отпорни за да се постигне колективен имунитет.
Извори:
· webmd.com/what-is-herd-immunity,
· Rodrigues CMC and Plotkin SA (2020) Impact of Vaccines; Health, Economy
