Афтите се мали, болни и повторливи ранички, кои најчесто се јавуваат на подвижните делови на слузницата на усната шуплина, односно на внатрешната површина на усните, јазикот, слузницата на образите или мекото непце. Постојат три вида на афти:
Мали афти – имаат дијаметар помал од еден сантиметар, а кај некои пациенти може да се појавуваат постојано во неколку последователни месеци. Иако се многу болни, малите афти не се придружени со општо нарушување на здравјето и зараснуваат без лузни.
Големи афти – имаат дијаметар од поголем од еден сантиметар, а обично се сместени на рабовите на јазикот, слузницата на образите, мекото непце и ресичката. Тие не се болни, но можат да доведат до нарушувања во општата состојба, кои најчесто се манифестираат со зголемена телесна температура и болки во зглобовите. Големите афти споро зараснуваат и можат да остават лузни.
Херпетиформени афти – се појавуваат на слузницата на усната шуплина, а особено под јазикот. Се манифестираат како голем број на мали ранички, кои се многу болни и најчесто се сместени на воспалената и отечена слузница. Во овој случај се јавува засилена секреција на плунка, а голтањето и говорот се отежнати. Обично траат 7-14 дена.
Зошто се појавуваат?
Точната причина за појавата на афтите е се уште непозната. Стрес или повреда на ткивото се сметаат за предизвикувачи на малите, едноставни афти. Одредени видови храна, како што се цитрусно овошје или зеленчук, односно храна со висока содржина на киселина (лимон, портокал, ананас, јаболка, смокви, домати и јагоди) може да предизвикаат појава на афти или да ги влошат нивните симптоми. Некои случаи на посложени афти се предизвикани од одредени здравствени состојби, како што е ослабен имунолошки систем, недостаток на одредени хранливи соединенија, како што се витамин B12, фолна киселина или железо, и гастроинтестинални заболувања, како што се целијајакија или Кронова болест.
Со појавата на афтите најчесто се поврзани следните состојби:
- Емоционален стрес
- Физичка исцрпеност
- Исхрана
- Недостаток на витамини и минерали
- Нарушен имунитет
- Анемија
- Намалување на бројот на неутрофилни леукоцити во крвта
- Локална траума
- Алергиски состојби
- Бавен проток во крвните садови на епителот
- Нарушен метаболизам
- Хормонални пореметувања
- Хронични болести кои водат до слабеење на имунолошкиот систем
- Употреба на некои лекови
Лекување
За нивното отстранување, заговорниците на народната медицина препорачуваат разни препарати. Меѓу нив е и прополисот, а се советува и помеѓу оброците да се пие сок од брусница, кој ја ублажува болката и помага во обновување на слузокожата. Кој има трпение може да се лекува и со мешавина од една лажичка мед и една четвртина лажичка куркума.
Покрај тоа, добро е да се плакне усната шуплина редовно со раствор направен од жалфија. Се подготвува така што ќе потопите три лажички од оваа билка во 1 дл топла вода и ќе го покриете. Нека отстои 15 минути, потоа процедете и почекајте малку да се олади.
Усната шуплина може да се плакне и со раствор направен од една лажичка сода бикарбона потопена во 1,5 дл вода. Смесата служи само за плакнење.
