30 Мај е Светски ден на мултиплекс склероза (МС), кој оваа година се одбележува под мотото „bringing us closer“, со цел да се поздрават истражувањата, кои се повеќе не доближуваат до завршување на болеста.
МС е позната како болест со „илјада лица“, бидејќи не е лесно да се дијагностицира, причината се уште не е доволно разјаснета, а текот на болеста е тешко да се предвиди.
Во раните фази на мултиплекс склероза може да се појави замор, губење на силата (мускулна слабост во еден или повеќе екстремитети), трнење, вкочанетост, болка, намалена острина на видот и „мешање“, двојно гледање, нестабилност при одењето, вртоглавица, отежната координација на движењата, тремор, пречки во контролата на мокрењето и столицата, отежната концентрација, анксиозност, депресија, сексуални потешкотии …
Симптомите често „доаѓаат и поминуваат“ за неколку дена, па многу пациенти во почетокот не бараат лекарска помош
Мултиплекс склероза (МС) е невродегенеративна и автоимуна болест на централниот нервен систем, во која имунолошкиот систем ја напаѓа заштитната обвивка или миелинот што ги покрива нервите, а оштетувањата можат да го зафатат мозокот и ‘рбетниот мозок. Мултиплекс склерозата ги оштетува масните миелински обвивки, а на местата кадешто исчезнува миелинската обвивка настануваат лузни, кои се нарекуваат склероза, плак или лезии. Таквите лузни предизвикаат разноврсни симптоми (како горенаведените), а како што напредува болеста – така се влошува, додека телесните функции може да се влошат до тешка инвалидност.
Симптомите се разликуваат од личност до личност, во зависност од тоа кој дел од централниот нервен систем е најпогоден од оштетувањето, но болеста нема „шема“, по која би можела лесно да се препознае. Во дијагностиката најмногу помага анализа на цереброспиналната течност (течноста што го опкружува мозокот и ‘рбетниот мозок) и магнетна резонанца (MRI) на мозокот и/или ‘рбетниот мозок, со чија помош може да се видат областите на воспаление и оштетување на миелинската обвивка.
Причините за мултиплекс склероза се непознати, но се смета дека се работи за автоимуна болест, каде што телото произведува антитела кои ја напаѓаат миелинската обвивка. Исто така, се смета дека појавата на мултиплекс склероза (МС) може да ја поттикне наследната предиспозиција, стресот, лошата исхрана и влијанија од околината.
МС се појавува низ целиот свет, но најчеста е во северните делови на Европа и САД, додека е многу ретка во тропските предели и на Далечниот Исток. Затоа се претпоставува дека врз МС влијае и климата, но и начинот на живот – на пример, на Далечниот Исток, храната е многу побогата со есенцијални масни киселини (риба и морски плодови, семиња и природни растителни масла), кои делуваат антивоспалително и се важни за здравјето на нервниот систем.
Мултиплекс склероза може да се појави на која било возраст, но најчеста е помеѓу 20 и 45 години. Жените заболуваат 2-3 пати почесто од мажите. Текот на болеста е тешко да се предвиди, бидејќи често се менува состојбата – се подобрува, по влошува, но со навремено лекување појавата на инвалидитет може да се „одложи“ од 20 до 30 години, па дури и целосно да се спречи.
Покрај различните лекови кои ги ублажуваат симптомите и го спречуваат влошувањето на болеста, се препорачува и умерена физичка активност (на пример, пливање, јога) и физикална терапија односно вежбање со помош на физиотерапевт
Во одбележување на Светскиот ден на мултиплекс склероза се вклучи и Националниот сојуз на лица со телесен инвалидитет на Македонија – Мобилност Македонија, чии членови промовираа кампања за подигнување на јавната свест за проблемите со кои се соочуваат лицата со мултиплекс склероза. Целта е да се подигне свеста на општата популација за МС, да се унапредат дијагностичките процедури и да се овозможи неограничен пристап до новите иновативни лекови.
