Аналната фисура е издолжена пукнатина или јајцевиден чир кој се појавува во аналниот канал, најчесто како последица на поминување на тврда и/или обилна столица. Доминантен симптом е болката за време или непосредно по обавувањето на голема нужда. Крвавењето не мора, но може да биде присутно. Аналната фисура почесто се јавува во помлада или средна животна доба, подеднакво и кај двата пола.
Се разликуваат акутна и хронична анална фисура. Акутната се дефинира како површински плиток расцеп кој трае до 8 недели, додека хроничната подлабока пукнатина која настанува во случај акутната да не зацели во период од 8 до 12 недели. На долниот крај од хроничната фисура може да се наоѓа и хемороид. Ако аналната фисура не се излекува спонтано или на конзервативен начин (промена на прехранбените навики, регулирање на столицата) потребен е прво фармаколошки, а во случај на негов неуспех и хируршки третман.
Аноректална фистула (анална фистула)
Аноректалната (анална) фистула и апсцесот не се исто што и аналната фисура, но можат да се појават заедно со хроничен облик на анална фисура или како компликација на хируршко лекување. Фистулата е ненормална комуникација меѓу аналниот канал и кожата во близина на анусот. Пациентите најчесто се жалат на појава на гноен, крвав и слузав исцедок. Аноректалниот апсцес е ограничено насобирање на гној во аноректалното подрачје. Главен симптом е болката која се засилува за време на седењето или обавувањето голема нужда. Во близина на анусот се создава црвен, на допир болен оток. Телесната температура може да биде покачена.
Симптоми на анална фисура:
- Болка за време на празнењето на цревата;
- Болката по празнењето на цревата може да трае од неколку минути до неколку часа и не зависи од големината на фисурата;
- Светлоцрвена, свежа крв обично во мали количества на површината од столицата или на хартијата по бришењето;
- Сврбеж или иритација околу анусот кои често се последица на аналниот исцедок кој ја навлажнува долната облека;
- Видливи пукнатини или ранички на кожата околу анусот;
- Јазолчиња во близина на фисурата во големина на зрно грашок или малку поголеми, а кои се болни на допир. Овој оток претставува хемороид.
ПРИЧИНИ ЗА ПОЈАВА:
Точната причина не е позната, но се смета дека главни фактори можат да бидат:
- Обилни и/или тврди столици, прехрана сиромашна со влакна;
- Запек;
- Хронична дијареја;
- Засилен тонус на внатрешниот анален сфинктер, односно засилена стегнатост на мазниот мускул на излезот од аналниот канал кој не е под влијание на нашата волја. Тој мускул тешко се опушта, што доведува до растегнување на чувствителната кожа и слузница во аналниот дел и последично нивно пукање дури и кај нормална столица.
Потенцијални причини се:
- Анален полов однос;
- Ставање предмети во аналниот отвор;
- Последица од напрегање за време на породување;
- Карциноми на дебелото црево;
- Инфекција со ХИВ, сифилис, туберкулоза;
Лекување:
Повеќето акутни анални фисури зацелуваат спонтано или со конзервативно лекување. Конзервативнито лекување опфаќа: исхрана богата со влакна која ќе го регулира варењето и ќе ја омекне столицата. (Некои од намирниците богати со влакна се чијата, псилиумот, бадемите, грашакот, леќата, крушите, бананите, авокадото, брокулата, морковот…); употреба на лаксативи; внес на доволно количество вода; вежбање и намалување на седечкиот начин на живот; топли, но не врели бањи; одбегнувајте да се напрегате за време на голема нужда; одржување хигиена на аналното подрачје и не го потиснувајте природниот нагон кога ќе почувствувате потреба дека треба да обавите голема нужда зашто со зачестено игнорирање цревата ќе ги направите мрзеливи, со самото тоа условите за запек стануваат идеални, а ризикот за развој на анална фисура така е зголемен.
Фармаколошкото лекување главно се заснова на употреба на креми или масти чија цел е омекнување и подмачкување на долниот дел од ректумот и ослободување од непријатното чувство. Најчесто се користи нитроглицеринска маст. Добри се и локалните анестетици кои ја намалуваат болката.
Хируршко лекување – во случај претходните постапки да се безуспешни и ако станува збор за дијагноза хронична анална фисура, златен стандард е хируршкото лекување: латерална интерна сфинктеротомија. Зафатот се изведува со локална анестезија и вклучува пресекување на дел од внатрешниот анален сфинктер. Опоравувањето е брзо. До повторно појавување на фисура после операција доаѓа во 1-6 отсто од случаите.
